Dawne Zawiercie w fotografiach i opowiadaniach

Rok 1844

NiĹźej wymienione Sądy wzywają uprzejmie wszystkie władze Cywilne i Wojskowe, iĹźby na poniĹźej opisane osoby zbiegłe baczne dawały oko, z ujętymi zaś wedle istniejących przepisów postąpiły. /.../
Nr 11172. Mikołaj Kot lat 22 liczącego, wzrostu dobrego, twarzy ściągłej, włosów i oczu czarnych, włościanin, obwiniony o kradzieĹź, z wsi i gminy Kromołów Powiatu Olkuskiego.

Dziennik Urzędowy Guberni Lubelskiej 3/15.06.1844 r.

Rok 1848

Nr 50402 (820) W gminie Kromołów, powiecie olkuskim, w dniu 8(20) listopada r.z. Znaleziono zwłoki człowieka, mającego wzrost średni, twarz okrągławą, nos nieco zadarty, oczy ciemne; w ubraniu wiejskim.
Nr 50401 (821) Pod miasteczkiem Szczekocinami, w powiecie pileckim, dnia 19(31) października r.z. przy drodze znalezione zostały zwłoki człowieka, mającego lat 70, wzrost wysoki, twarz pociągłą, nos długi, oczy niebieskie, włosy siwe, w odzieży wiejskiej. Wzywa Sąd poprawczy każdego, kto by o powyższych zmarłych posiadał, jaką wiadomość, iżby takowej sądowi tutejszemu bezzwłocznie udzielić zechciał.
Dziennik Urzędowy Guberni Radomskiej nr 26 13(25).06.1848 r.

Rok 1879

Dobra Łazy mają być wystawione na sprzedaĹź.  Obszerne  lasy, obfite pokłady rudy, wapienia  muszlowego, glinki ogniotrwałej i prześliczne połoĹźenie, bogato uposaĹźone przez przyrodę, nadające się do urządzenia stacji klimatycznej, zwabią pewne nabywców na tę  jedną z piękniejszej miejscowości na naszym pograniczu. Oby tylko majątek ten nie dostał się do rąk spekulantów, obcych przybyszów.
Tydzień, Piotrków, 1.(13)0.6.1879 r.

Rok 1882

WielmoĹźni panowie, strasznie kurczycie ojczyznę. Do jakiego stopnia własność ziemska i w kongresówce przechodzi z rąk polskich w obce, moĹźna się przekonać z jednego powiatu będzińskiego, a nie jedyny to powiat, który tak piękny stan przedstawia. Oto, co pisze w tym względzie „Słowo” warszawskie: „Wysoka, dawniej Taszyckich, dziś izraelitów Agera i Landaua. Poręba Mrzygłocka Rokossowskich, nabyta przez hr. Schafsgotha, który odprzedał ją Ĺťydowi pruskiemu Pringsheimowi i jest w posiadaniu tego ostatniego. Rudniki, dawniej Taszyckich, dziś księcia Hohenlohe. Kromołów – Gostkowskich, teraz w posiadaniu kompanii Ĺźydowskiej. Chruszczobród – Grabińskich, dziś w ręku Ĺźydowskim. Pyrzowice i Tomaszowic – Grabińskich, nabyte i dotąd w posiadaniu obcego Niemca. Gzichów – dawniej Siemieńskich, miejscowość obfitująca w rudy galmanu, których eksploatację na wielka skalę rozwinął nowonabywca p. Kramsta, właściciel ogromnych zakładów przędzalniczych we Freiburgu. NiezaleĹźnie od wielkich kapitałów zasilających te zakłady, posiada on jeszcze milionowy kapitał obrotowy, w znacznej części obracany na kopalnie w Gzichowie. Wszedł on w posiadanie majątku jeszcze przed rokiem 1864 i otwierając kopalnie, osadził ją czynszownikami do robót górniczych uzdolnionych, udzielając im grunta przyległe na czynsze, które umarzały się robotą. Pierwotna ta jednak umowa rozchwiała się mocą ukazu z daty powyĹźszej, uwłaszczającego czynszowników. Wtenczas to p. Kramsta wyrzekł słowa następujące: „Niemiec goły opuszcza Polskę z milionami. Niemiec milionowy mienie swe zamienia na torbę Ĺźebraczą”. Nie spełniła się jednak ta zmiana, bo p. Kramst dalej prowadzi swe przedsiębiorstwo, i jak słychać, świetnie na nim wychodzi. Zagórze – hr. Mieroszewskich, dziś w rękach p. Kramsta. Tu takĹźe są obfite pokłady węgla. Bolesław – Łąckich, dziś Kramsta. Ujejsce znowu p. Kramsta. Klewce- Romkowskich, teraz hr. Renarda. Malinowice – Kmitów, teraz księcia Hohenlohe. Milowice – Błaszczyńskich, dziś Niemca nie wiadomego mi pochodzenia. Ogrodzieniec – Mieroszewski, dziś kompanii Ĺźydowskiej. Co do majątków przerzuconych w obce naszej narodowości ręce, pomimo tylu wyliczonych tu powyĹźej nomenklatur, jeszcze ich liczba daleka jest od wyczerpania. Słowem, wynarodowienie tych okolic Królestwa jest niemal faktem juĹź dokonanym, którego wcale nie kompensuje szczupła liczba majątków ziemskich, pozostałych jeszcze w rękach polskich właścicieli, a i ci nie zawahają się, a nawet jak, Ĺźali się słusznie „Słowo” poszukają mających chęć nabycia ich dóbr, nie przebierając wcale w narodowości nabywców. Wobec takiego stanu rzeczy mimowolnie wyrywa się z głębi duszy okrzyk boleści naszego złotoustego księdza Skargi: „Ej, wielmoĹźni panowie, nie kurczcie ojczyzny! Troszeczeczkę więcej oszczędności, zastosowania wydatków do przychodów, zerwania z Ĺźyciem nad stan, pracy i miłości ojczyzny, a nie będzie się ziemia usuwała nam spod stóp naszych, dziedzictwo nasze nie pójdzie do obcych wrogich nam. Opinia publiczna powinna piętnować wszystkich tych, co lekkomyślnie i z winy własnej kurczą ojczyznę”. Słowa te dotyczą równie Galicji, gdyĹź i tu panowie szlachta zbyt są skorzy do wydawania ziemi ojczystej w obce ręce.
Gazeta narodowa (Lwów) 4.06.1882 r.

Rok 1884

Zawiercie. /.../ Ot np. nasz przemysł swojski, który – jak powiada trójgłowy Wandalin Rusticus Olszewski – wystrzelił w piękny kwiat, pod złudnymi pozorami zwiększenia wytwórczości, więc niby i bogactwa kraju kryje tyle nędzy, Ĺźe aĹź strach zajrzeć do jego tajników. W Zawierciu znajdują się liczne zakłady fabryczne będące własnością bogatych kapitalistów. Wyzysk i nieludzkie obchodzenie się z robotnikami doszły tam do tego stopnia, Ĺźe wywołały wreszcie wmieszanie się władzy, która nakazała śledztwo. Poprzednio juĹź jednak o naduĹźyciach miejscowej administracji krążyły głuche wieści; doszły nawet do centralnego zarządu fabryk „Zawiercia”, rezydującego w Warszawie, który wysłał na miejsce swojego delegata. Sumienny ten człowiek zdobył się na odwagę przedstawienia prawdziwego obrazu rzeczy: widocznie jednak zarząd naduĹźycia wykazane przezeń uwaĹźał za rzecz zwykłą, kiedy ze swej strony nie przedsięwziął Ĺźadnych kroków do ich usunięcia. Przypatrzmy się więc bliĹźej tym „normalnym warunkom” połoĹźenia ludności robotniczej. W małych izdebkach sypia na zgniłej podłodze nawet bez garstki słomy, którą się daje na podściółkę bydlęciu, 15 do 20 istot ludzkich. Przez dziury w podłodze robią wycieczki szczury i zjadają chleb, schowany pod ławą. MężczyĹşni, kobiety i dzieci nocują razem; zdarzało się nieraz, Ĺźe robotnicy gwałcili dwunasto- lub trzynastoletnie dziewczęta, a kobiety małych chłopców, którzy w 20 roku Ĺźycia wyglądają jak starcy. Delegat, który wiele lat spędził w ubogiej fabrycznej miejscowości powiada, Ĺźe nigdzie nie widział ludności tak upośledzonej fizycznie, tak zepsutej moralnie. DroĹźyzna wszystkich niezbędnych produktów straszna – i nic dziwnego, bo handel znajduje się w rękach kilku protegowanych przez zarząd fabryki izraelitów. W stosunkach administracji do robotników panuje nieograniczona niczym samowola, ładniejsze dziewczęta padają ofiarą urzędników i majstrów, wytrącenia z zarobku, czyli tzw. felery za prawdziwe bądĹş urojone przewinienia, oszustwa przy wypłacie naleĹźności są na porządku dziennym. Ten sam nieubłagany, okrutny wyzysk; ta sama nieludzkość w stosunkach prześladuje biednego robotnika w szpitalu, w którym nawiasem powiedziawszy, doktor i cała posługa składa się z Ĺťydów. Ta okoliczność, Ĺźe izraelici gospodarują w Zawierciu, dała pobudkę pewnym pismom do namiętnych wycieczek antysemickich. Rzeczywiście, wskutek pewnych właściwości rasowych wyzysk Ĺźydowski jest bardziej konsekwentnym, nieubłaganym, ale w istocie rzeczy niczym się nie róĹźni od wyzysku przedsiębiorców chrześcijańskich. Stosunek kapitału do pracy nie jest stosunkiem garbatych do prostych nosów, i wyzysk pozostanie wyzyskiem, czy ubierzemy go w chałat i jarmułkę, czy palto i kapelusz, czy nawet w kontusz i rogatywkę. Śledzenie w stosunkach ekonomicznych wystających uszu czy zakrzywionych nosów jest tylko zamydlaniem oczu, manewrem puszczanym w ruch, Ĺźeby zainteresowana strona nie widziała istotnej przyczyny złego.
Prawda tygodnik polityczny, 7.06.1884 r.

Rok 1885

Szosa z Wolbromia do Pilicy i z Pilicy do Zawiercia jest czymś takim, na określenie czego nie ma właściwej nazwy w słowniku mowy potocznej. Tyle tam dziur, wybojów, wkłęsłości i bruzd, Ĺźe przejeĹźdĹźający choćby Ĺźelazne miał zdrowie, po kilkukrotnym przebyciu tej drogi połoĹźyć się musi do łóĹźka. Całe lata zaniedbania składały się na wytworzenie podobnie haniebnego stanu drogi. Konserwacja dokonywała się w ten sposób, Ĺźe ustawiano zaledwie jedną pryzmę kamieni i to w najgorszym gatunku. Wprawdzie obecnie administracja oĹźywiona jest najlepszymi chęciami, pragnęłaby zaprawić poczynione szramy, ukrócić jawne i krzyczące naduĹźycia przedsiębiorców, lecz na to potrzeba czasu i Ĺźywszego współdziałania miejscowych obywateli. KaĹźde naduĹźycie powinno być ujawnione, kaĹźde zboczenie głośnym i wiadomym naczelnym władzom. Wina zaniedbania spada w części i na samych mieszkańców, którzy dotąd nie umieli chodzić wokół własnych interesów i dopuścili do kompletnej ruiny jedynej drogi, jedynego łącznika komunikacyjnego ze światem. Płonne są nadzieje wszystkich fabrykantów usiłujących tu rozwinąć przemysł – dziesiątki tysięcy rubli wrzucone w fabryki pójdą na marne, dopóki nie stanie droga równa jak stół, ułatwiająca dojazd wygodny do zakładów przemysłowych.

Pilica. W tych dniach, odbyło się w Pilicy wesele na tle bardzo niewesołym, bo bez ślubu. Przed błogosławieństwem nowoĹźeńcy przystąpili do spowiedzi i panna młoda przypomniała sobie, Ĺźe rano napiła się trochę wody – nie mogła więc stanąć do ślubu bez komunii. PoniewaĹź weselnicy byli sproszeni, muzyka zamówiona, więc cały orszak udał się do domu i odprawiano gody. Panna młoda tańczyła polki, walce, a równocześnie zalewała się gorzkimi łzami. Lecz na świecie wszystko ma swój koniec, więc na drugi dzień nie piła juĹź wody, ślub wzięła i znów tańczyła. Czy i tym razem ze łzami?...

Na wystawie rolniczo-przemysłowej w Warszawie z guberni kieleckiej następującym wystawcom przyznano nagrody: Towarzystwu akcyjnemu przędzalni bawełny, tkalni i blicharni w Zawierciu (pow. olkuski) za tkaniny  bawełniane, kretony i chustki, a w szczególności za znakomity postęp w drukarstwie – medal złoty.
Gazeta Kielecka 23.06(5.07)1885 r.

Rok 1886

Korespondencje „Tygodnia” z Zawiercia. Smiles powiedział, Ĺźe zamiary uskuteczniają się tylko za pomocą silnej woli. Zdanie to powinno znaleźć Ĺźywe zastosowanie w powziętym u nas projekcie załoĹźenia czytelni fabrycznej, Projekt ten zawsze, a zwłaszcza dzisiaj jest bardzo na czasie. Wiadomo, iĹź fabryka nasza pomału otrząsa się z pyłu cudzoziemskiego i skutkiem powiększania krajowych sił roboczych nabiera mniej więcej cech swojskich. We wszystkich częściach fabryki spotkać moĹźna pracowników, którzy by chwile wolne od zajęć fabrycznych pragnęli strawić produkcyjnie dla umysłu. Tymczasem nie ma tu u nas ani księgarni, gdzie by moĹźna nabyć lub przynajmniej abonować książki; nie ma tu równieĹź cukierni, gdzie pod  pretekstem wypicia filiĹźanki czarnej kawy moĹźna byłoby przewertować kilka pism codziennych i tygodniowych. Wprawdzie mamy tu gambrynusowy przybytek zwany powszechnie „kasynem”, a w języku naszym pospolitym „brudną i wstrętną knajpą”, ale prócz kieleckiego piwa pana Sztumpfa i wódek z destylarni pana Brauna, nic tam nie moĹźna zjeść, ani przeczytać. Właściciel tej czcigodnej instytucji celuje w swych pomysłach co do urozmaicania nam monotonnego Ĺźycia. Oto np. angaĹźuje (naturalnie zza granicy) grono tak zwanych „artystów”, składające się kilku dymisjonowanych niemieckich i kilku równieĹź dymisjonowanych bajader, w celu urządzenia nam jakiejś hecy figurującej pod przyzwoitą nazwą „wokalnego koncertu”. No i co prawda nie Ĺźałuję; wydarzyła mi się choć raz prawdziwie rzadka sposobność poznania zbiorowej edycji piosenek kompozycji wszystkich uliczników zachodniej Europy. PóĹşniej inne towarzystwo równieĹź „artystyczne” urządzało nam symfoniczne „koncerty” takĹźe niewiele więcej interesujące. Pozwólcie mi jeszcze wrócić do mającej powstać czytelni i rzucić pytanie, czy kilkutysięczna liczba robotników będzie miała bezpośredni, a przynajmniej pośredni dostęp do tego przybytku?... Ani  na chwilę nie śmiem wątpić, Ĺźe ci ludzie będą tam mogli znaleźć pokarm duchowy w postaci książek i pism ludowych, a co więcej moĹźe i popularnych dziełek specjalnych, które zdołałyby ich przekształcić z chodzących maszyn na świadomych siebie pracowników. /.../
Tydzień, Piotrków, 25.05 (6.06.)1886 r.

Rok 1889
 
W kościół parafii Koziegłówki pod Zawierciem w dni 4 b.m. uderzył piorun. Działo się to pod koniec naboĹźeństwa niedzielnego. Burza z gradem i piorunami zatrzymała poboĹźnych dłuĹźej w kościele, gdy nagle silny huk dał się słyszeć w stronie dzwonnicy, umieszonej pod chórem. Było to uderzenie pioruna, który, przeleciawszy po ścianie wewnętrznej kościoła, wpadł w ziemię i kontuzjował organistę oraz sześć innych osób w kościele będących. Na dzwonnicy kościoła  wynikł poĹźar, lecz został szczęśliwie ugaszony.
Tydzień, Piotrków, 11 (25)06.1889 r.

Rok 1890

/.../ Nadto Ĺźywioł miejscowy nie mógł znaleźć dostatecznej opieki i Ĺźyczliwości w przemyśle obcym, przewaĹźnie niemieckim, spekulacyjnie u nas zaszczepionym i posługującym się swoimi rodakami. Wszystko to sprowadziło na rynek nadmierną podaĹź rąk i głów, które po wielu latach starań i bezpłatnej usługi nie mogą zdobyć zarobku. Wszystkie fabryki w kraju są oblężone przez tłum młodzieĹźy z patentami wyĹźszych szkół technicznych i przemysłowych, która jak o najwyĹźszą łaskę prosi o moĹźność praktykowania. Do tej ogólnej troski często jeszcze zła wola dorzuca swoje kamienie. Tak np. niedawno dyrektor (Polak) fabryk akcyjnego Towarzystwa „Zawiercie” wydalił dwunastu polaków (przewaĹźnie ludzi z wyĹźszym wykształceniem), nie tknąwszy ani jednego Niemca, a nawet przyjąwszy jednego. Pan ten, któremu wolno „być niesprawiedliwym” posunął jednocześnie samowolę tak daleko, Ĺźe odprawionym odmawiał wydania świadectw, według kaprysu oznaczał przypadającą im naleĹźność, a usuwając (niby dla oszczędności jednych) drugim zaszczyconym jego dostojną łaską, podwyĹźszył pensje. Z dowodów złoĹźonych nam przez jego ofiary przytaczamy drobny, ale charakterystyczny. Oto brzmienie dymisji: „PoniewaĹź wszelka praktyka, a tym samym jednostki niemające zajęcia stałego są poniekąd przeszkodą dla fabryki, przeto...” itd. „Czy słyszał, kto, aby praca człowieka teoretycznie wykształconego” była „przeszkodą dla fabryki” i aĹźeby taki człowiek spełniający włoĹźone nań obowiązki nie miał „zajęcia stałego”. Obok pytania wniosek skoro: skoro „wszelaka praktyka jest poniekąd przeszkodą dla fabryki”, przeto itd., zatem wszystkie fabryki, jeĹźeli nie chcą ponosić strat i spełniać aktów dobroczynnych, powinny zamknąć się przed nowymi kandydatami bez względu na ich zdolności i wiedzę teoretyczną; poniewaĹź zaś wszystkie siły fabryczne przygotowują się droga praktyki, a ta będzie zamknięta, więc po wymarciu obecnych, przemysł ustać musi. Do takich niedorzeczności prowadzi logicznie rozwinięta zasada dyrektora z Zawiercia. /.../
Prawda, 7.6.(26.05)1890 r.

Folwark Dobra. Rozległy morgów 327, należący do dóbr Pilica, w powiecie olkuskim od  1 lipca jest do wydzierĹźawienia. Wiadomość w Administracji Dóbr Pilica.
Gazeta Kielecka 18(6)06.1890 r.

Fabryka akcyjna wyrobów bawełnianych w Zawierciu obchodzić będzie pięćdziesięcioletni jubileusz swego istnienia. W roku zeszłym fabryka wyprodukowała 21 milionów arszynów płótna, lecz wskutek nieurodzajów zmniejszył się zbyt jej wyrobów. Z tej przyczyny w roku bieżącym, jak donoszą pisma warszawskie, zmniejszono ilość godzin pracy robotnikom.
Gazeta Kielecka, 20(10)06.1890 r.

Zarząd inĹźynierii I okręgu górniczego w Królestwie ogłasza, iĹź we wsi Blanowice gminy Kromołów, w pow. będzińskim odkryto pokłady węgla kamiennego grubości 26 cali w głębokości 46 stóp. W tymĹźe powiecie w lasach rządowych Porębka natrafiono na pokłady węgla grubości 2 stopy cali 9.poklady te znajdują się na głębokości 12 stóp i 4 cali. Urzędowe sprawdzenie pokładów nastąpi w d. 9 i 10 lipca b.r.
Gazeta Kielecka 29(17)06.1890 r.

Rok 1895

Towarzystwo Akcyjne „Zawiercie” rozszerza swoje zakłady o 400 tkackich warsztatów mechanicznych; w tym celu rozpoczęto budowę odpowiedniego gmachu. To samo towarzystwo rozpoczęło budowę kilku domów familijnych dla robotników i oficjalistów.

W tym roku wybrukowana zostanie kosztem tegoĹź towarzystwa ulica Fabryczna, na który to cel poświęcono kilka tysięcy rubli; robót podjął się przedsiębiorca p. Holenderski.

Domy dla robotników. Właściciele huty szklanej w Zawierciu, bracia Rajch, w r. z. wybudowali cztery domy familijne dla swoich robotników i w tym roku takąż ilość mają wybudować. W ostatnich czasach poruszono projekt załoĹźenia dla oficjalistów i robotników tejĹźe huty sklepu spoĹźywczego.
Tydzień, Piotrków, 21.05(2.06) 1895 r.

W fabryce smoły i papy p. Ludwika Kaca, z kasy ogniotrwałej skradziono rubli srebrnych 850 gotówką; podejrzenie padło na służącą jednego z buchalterów, która ulotniła się z Zawiercia.

Grono rzemieślników w Zawierciu organizuje teatr amatorski, z którego dochód mają przeznaczyć na rzec budowy kościoła. Odegrane zostaną trzy komedyjki: „Kacio”, „Włóczęga” i „Awantura na Piwnej”.

Pioruny w Zawierciu i Kromołowie. W Zawierciu spłonął dom od pioruna; gdy ogień się ukazał, straĹź ogniowa fabryczna bawiła w pobliĹźu w całym komplecie, czym się teĹź tłumaczy, Ĺźe przybyła na miejsce wypadku w porę i zapobiegła energicznie szerzeniu się poĹźaru. TegoĹź dnia piorun uderzył podczas nieszporów w kościół w sąsiedniej wsi Kromołów, lecz nie wyrządził Ĺźadnej szkody.

W majątku Blanowice, własność p. Mendelsohna, zawalił się nowo wznoszony wapiennik, przy czym spadło rusztowanie, które przygniotło bardzo niebezpiecznie dwóch murarzy.
Tydzień 18(30) 06.1895 r.

Rok 1897

W lesie porębskim pod Zawierciem powiesił się chłop, Andrzej Pluta, rodem ze wsi Niwki pod Siewierzem, ciało znaleĹşli pastusi wiejscy w krzakach pod drzewem w stanie rozkładu. Wisielec mógł wisieć przypuszczalnie trzy tygodnie. Przy wisielcu znaleĹşli 15 rs. gotówką i dwie buteleczki spirytusu. Dano znać policji, a gdy ta na drugi dzień zeszła na miejsce wypadku, znalazła ciało nieboszczyka zeszpecone, język do połowy ucięty jak równieĹź trzy palce u prawej ręki i jeden u lewej. Drzewo zaś, na którym Pluta wisiał obłamane z gałęzi i  z kory obłupane. Okazało  się, iĹź znachorki w nocy drzewo obrabowały, owczarze zaś obcięli język i palce. WyobraĹşcie sobie czytelnicy scenę nocną, gdy te hieny w ludzkiej postaci pastwiły się nad trupem Pluty. Zwłoki Pluty złoĹźono w trumnie i pochowano w porębskim lesie na cholerycznym cmentarzu. W nocy wykopali ją chłopi i wrzucili trumnę do niedaleko płynącej wody; spostrzeĹźono ją nazajutrz i z rozporządzenia policji zakopano pod drzewem, gdzie się Pluta powiesił.
Gazeta Kielecka 21.05(2.06)1897 r.
    
Rozboje. Banda opryszków, grasująca Zawierciu, napadła w tych dniach na dom włościanina Soi we wsi Niegowonice. Ĺťona Soi wymknąwszy się przez okno zaalarmowała sąsiadów, którzy przepłoszyli rabusiów. W parę dni póĹşniej zbójcy ponowili napad, który tym razem dał im 159 rubli srebrnych zabranym Sojom, przy czym opryszki oboje małżonków okrutnie pobili. Pięciu z nich; Tomasza Mindę, Walentego Kubickiego, Klemensa Chasika, Michała Zapalę i Jana Palucha wyśledzono w Smoleniu nad Pilica w krzakach około starego zamczyska, aresztowano i osadzono w więzieniu w Będzinie. Odebrano im ok. 200 rs.
Tydzień, Piotrków, 25.05(6.06)1897 r.

Z Zawiercia donoszą nam; Przedostanie się od stacji kolejowej do fabryk, oddalonych przeszło wiorstę, zwłaszcza w czasie niepogody, przedstawia u nas niemało trudności. Wehikuły – raczej wozy odrapane i wstrętne – biorą od 70 do 50 kop. za kurs w tę lub w ową stronę, a i to jeszcze bardzo rzadko dostać je moĹźna, a dwie lub trzy porządne doroĹźki zrobiłyby niezawodnie interes. Niemniej wcale dobry interes zrobią kołodziej, siodlarz i rymarz, brak bowiem tych rzemieślników dotkliwie odczuwać się daje. Droga wiodąca od szosy z Pilicy do magazynów kolejowych jakkolwiek brukowana, lecz nie reperowana od lat dziesięciu przedstawia opłakany wygląd. Doły i wyboje to istna tortura dla biednych  koni, wożących towary z kolei lub na kolej.
Tydzień, Piotrków, 8(20)06.1897 r.

W sobotę 14 czerwca nawiedzała okolice Częstochowy, mianowicie zaś Myszków, stacje kolei warszawsko-wiedeńskiej burza połączona z oberwaniem się chmur deszczowych, skutkiem czego istotna powódĹş powstała. Woda spłynęła wielką siłą na miejsca niĹźej leżące, powyrywała w drodze pnie drzew i odrywała kawały ziemi. Małe strumyki wzrosły do bystrych rzek, a pnie drzew z taka siłą o filary licznych w tym miejscu mostów kolejowych uderzały, Ĺźe wkrótce kilka mostów zginęło pod wodą. I tak między stacjami Myszków i Zawiercie zarwało się pięć Ĺźelaznych mostów. Krótko przed burzą jechał pociąg pospieszny z Wiednia do Warszawy; musiał jednak kilkanaście wiorst przed Zawierciem stanąć, gdyĹź most najbliĹźszy zerwał się. Konduktor postanowił wrócić do Zawiercia, ale juĹź mosty tylne padły ofiarą rozjuszonego Ĺźywiołu. Nie pozostało więc podróĹźnym nic, jak całą burzę w strachu przeczekać w wagonach. Z grobli, na której pociąg stał, widziano po obu stronach tylko obszary wody sięgającej do Myszkowa, która wszystko, co jej w drodze stanęła niszczyła. Dopiero po burzy wysiedli podróĹźni i brodząc pod kolana dostali się do Myszkowa, gdzie w kilku kamiennych domach znaleĹşli schronienie. Wał kolejowy w kilku miejscach woda podmuliła i zabrała, tak Ĺźe tylko progi i szyny kolejowe w powietrzu wisiały. Z młynów wodnych nie pozostało ani śladu. Najdziwniejsze, ze pomimo tak niespodzianej powodzi ani jedna osoba nie utraciła Ĺźycia. Przez niedzielę i poniedziałek woda ustąpiła i wzięto się do naprawy szkód i kolei. Mimo to przez dwa tygodnie komunikacja pomiędzy Wiedniem a Warszawą będzie przerwaną. Szkoda zrządzona wynosi półtora miliona rubli. 
Goniec Wielkopolski 28.06.1897 r.

Rok 1898

Liczne odkrycia pokładów rudy Ĺźelaznej w powiatach olkuskim, będzińskim, częstochowskim i wieluńskim podały myśl kilku kapitalistom i przemysłowcom wybudowania nowych fabryk odlewów Ĺźelaznych, a mianowicie: pp. Stefani i Pringsheim projektują rozszerzenie w dwójnasób swej fabryki w Porębie Mrzygłodzkiej lub wybudowanie nowej w Zawierciu wraz z malarnią.
Hrabia Krasicki, na czele grona kapitalistów krajowych, wkrótce rozpocznie budowę wielkich pieców w dobrach swoich Włodowice pod Myszkowem, a niezaleĹźnie od tego przyrzekł współudział swój w urządzeniu wielkiej fabryki Ĺźelaza zaprojektowanej przez inną spółkę w okolicy Kłomnic lub Ząbkowic.
Gazeta Rzemieślnicza 25.06.1898 r.

Z Zawiercia. Korespondent „Kuriera Porannego” donosi z Zawiercia co następuje: W dniu 5 b.m. niezwykły hałas powstały pomiędzy domami fabrycznymi zwabił mnóstwo ciekawych i oczom ich przedstawił się wielce charakterystyczny widok: około 200 dzieci obojga płci maszerowało po ulicy szyku bojowym, pośrodku zaś nich kroczyła jakaś osobistość, mianująca się księciem Poniatowskim, wydając co chwila donośnym głosem komendę „smirna”, „stój”, „marsz po błocie”, którą dzieciaki skwapliwie spełniały ku wielkiej uciesze zgromadzonych „gapiów” – i  byłoby się pewnie długo jeszcze przeciągało niezwykłe to widowisko, ale cóĹź, zjawił się starszy straĹźnik i wszystko rozpędził. Owego dowódcę puszczono wolno, uwaĹźając go za wariata; właściwie zaś jest to włóczęga od niedawna przybyły do Zawiercia, którego w dodatku nie widziano jeszcze w stanie trzeĹşwym. Zapytany o nazwisko, odpowiadał: „Jestem książę Józef Poniatowski”.
Tydzień, Piotrków, 7(19)06.1898 r.

Rok 1900

W Zawierciu powstaje kasa poĹźyczkowo-oszczędnościowa. Nie ma więc prawie tygodnia, aby nie organizowano gdzieś w naszej guberni podobnej kasy; jest to dowód wielkiej potrzeby i Ĺźywotności kas tego rodzaju.
Tydzień, Piotrków, 11(24)06.1900 r.

Rok 1901

Myszków. Tutejsza fabryka maszyn i odlewnia stali braci Bauerertz dostarcza obecnie stalowe opory mostowe aĹź do kolei chińskiej w MandĹźurii. Poduszki te służą pod filary mostowe, jako fundamenty i wymagają nadzwyczaj subtelnego i dokładnego obrobienia.
Tydzień, Piotrków, 10(23)06.1901 r.

Rok 1902

Korespondent „Kuriera Warszawskiego” pisze, co następuje: „Zarząd kolei warsz-wiedeńskiej sprzedał po zaniĹźonej cenie komitetowi naszego kościoła 1000 sztuk podkładów wysortowanych do ogrodzenia 6-morgowego cmentarza grzebalnego. Mamy więc obecne wszystko, czego parafii potrzeba. Jest kościół, ksiądz i miejsce wiecznego spoczynku: a jednak po dawnemu musimy brać śluby, chrzcić dzieci i grzebać umarłych w Kromołowie!... Taki stan rzeczy wywołał prośbę do proboszcza, ks. kanonika Barcza, Ĺźeby do czasu zatwierdzenia nam parafii przeniósł juĹź teraz śluby, chrzty i pogrzeby do Zawiercia. Dawniej było to samo z gminą, która przeniesiono w przeszłym roku z Kromołowa do Zawiercia”.
Tydzień, Piotrków, 23.06.1902 r.

Rok 1904

„Rudniki”. Kopalnia rudy Ĺźelaznej. Adres: gub. Piotrkowska, pow. Będziński, gm. Włodowice, wieś Rudniki. Właściciel: Reisenkampf. Robotników: 44. Dobyto: 206 119 pudów rudy Ĺźelaznej.

„Skałka”, kopalnia rudy Ĺźelaznej. Adres: gub. Piotrkowska, pow. Będzin gm. Włodowice, wieś Skałka. Właściciele: Towarzystwo Akcyjne Sosnowieckich fabryk rur i Ĺźelaza. Robotników: 274. Dobyto: 1369137 pudów rudy Ĺźelaznej.
Księga adresowa przemysłu fabrycznego w Królestwie Polskim na rok 1904.

Rok 1905

Na stacji Myszków d. 27 maja o godz. 22.30 wystrzelił ktoś do okna lokalu Ĺźandarmów kolejowych. Kula nikogo nie trafiła.
Tydzień, Piotrków, 4.06(22.05).1905 r.

Włodowice, pow. będziński. Na zebraniu parafialnym odbytym jeszcze w pierwszych dniach r.b uchwalono wybudowanie nowego domu dla miejscowego proboszcza ze składki obowiązkowej, która, jeĹźeli materiału budowlanego nie dostarczą właściciele majątków, będzie wynosić ogółem 2973 rb. 43 kop. Obecny zaś dom stary ma być rozebrany, a otrzymany stąd materiał zostanie uĹźyty na reperację zabudowań należących do plebani.
Tydzień, Piotrków 29.05(10.06).1905 r.

Rozboje w okolicach Zawiercia
„Kurier Codzienny” donosi z Zawiercia: Mieszkańcy Zawiercia i jego okolice Ĺźyją od 3 miesięcy pod grozą ciągłych napadów uzbrojonej i zorganizowanej bandy opryszków, na czele której stoi kilku amnestionowanych zbiegów z Sachalina. Banda ta d. 1 lutego r.b. uskuteczniła kilkadziesiąt zbrojnych napadów. Dla zobrazowania jej działalności wystarcza wyliczenie najwaĹźniejszych napadów mniej więcej w chronologicznym porządku:
1. Napad na Habermana, właściciela browaru w Kromołowie pod Zawierciem o godz. 8 wieczorem. Zraniony stróĹź, straty około 4000 rubli.
2. Nieudany napad na włościanina Szymczaka pod Olkuszem, gdzie jeden z przywódców został zabity na miejscu.
3. Napad na Cytera, właściciela majątku Pradła, 20 wiorst od Zawiercia. Zraniono lekko kilka osób ze słuĹźby i domowników. Straty około 1600 rubli.
4. Napad na ks. SmuĹźyńskiego, proboszcza parafii Chruszczobród, 9 wiorst od Zawiercia, o godz. 9 wieczorem. Proboszcz pobity; straty ok. 1500 rubli.
5. Dnia 9 marca o godz. 9 wieczorem, napad na p. Weinsteina, buchaltera Tow. „Elektryczność” w Ząbkowicach. Panu W. zadano trzy rany kulami rewolwerowymi; straty około 2500 rubli.
6. Dnia 11 marca o gody 6 wieczorem napad na dom dyrektora fabryki cementu „Ogrodzieniec” p., Weksteina, którego poraniono; straty ok. 2000 rubli.
7. Dnia 13 marca napad na księdza w Przybynowie pod Ĺťarkami. Zabito stróĹźa, zraniono organistę i włościanina, napad na plebanię odparto.
8. Napad na młyn w Centurii, 8 wiorst od Zawiercia. Zraniono dwóch synów właścicieli, zgwałcono córkę, zrabowano 200 rubli.
9. Ta sam banda napadła na dwór Jaskrowie pod Częstochową, zrabowała klejnotów i gotówki na 3000 rubli.
10. W Łazach, stacji kolei warszawsko-wiedeńskiej 6 wiorst od Zawiercia, zrabowano o godz. 10 wieczorem sklep braci Kroth. Właściciela ciężko zraniono; straty około 800 rubli.
11. W Marciszowie pod Zawierciem zabito sołtysa i zrabowano 200 rubli.
12. W dwa dni po tym napadzie herszt zabił w biały dzień wystrzałem z dubeltówki straĹźnika prowadzącego śledztwo w tej sprawie. Zabójstwo to popełniono w szynku, w domu, w którym kwaterują kozacy.
13. O godz. 6 rano napad na sklep towarami łokciowymi. Właścicielkę, Rozencweig, zabito, sklep ograbiono. 
14. O godz. 9 wieczór obrabowano piekarza Zielińskiego na 1200 rubli.
15. Napad na Sobieskiego, właściciela sklepu spożywczego. Straty 500 rubli.
16. Rabunek sklepu biednej Ĺťydówki, którą zraniono i zabrano 40 rubli.
17. 24 maja o godz. 9 wieczorem zrabowano sklep rzeĹşniczy Kozy.
18. Pod Myszkowem napad na dróĹźnika kolejowego; dróĹźnika związano i bito. W tym czasie jednak zawiadomiony przez chłopca sąsiedni dróĹźnik zatelefonował o napadzie do Myszkowa, skąd pociągiem przyjechało kilkudziesięciu ludzi, którzy napad odparli i pochwycili 4 rzezimieszków.
19. Pachciarza z Osieka w przejeĹşdzie przez Myszków ciężko zraniono i zabrano 400 rubli.

Grasująca tu w ten sposób banda doszła do takiej zuchwałości, Ĺźe rozsyła do niektórych zamoĹźniejszych mieszkańców listy z żądaniami przygotowania róĹźnych sum pieniężnych w oznaczonych terminach. Listy z żądaniami sum pieniężnych od 500 do 8000 rubli otrzymali p.p. Ginsberg, M. Lowenstein, Silberman, Domagała, Rudiger i Gajek. Przytaczamy poniĹźej z zachowaniem stylu i ortografii dwa z tych listów: „Szykuj, osiem tysięcy Reb pamiętaj dostać ciebie moĹźemy jak nie tu to w Warszawie my ciebie zabić na śmierć moĹźemy, my moĹźemy twoje głowu mieć.”
Drugi list: „naszikować 1000 Rubli 2 tygodnie czasu dajemy jak nie to (…) smerć gotowa z szacunkiem Komitet Krwawnickich Zawierciu na pewno będzie wizyta”.
Groza tych śmiałych napadów ogarnęła mieszkańców Zawiercia taką trwogą, Ĺźe wreszcie rozpoczęli energiczne starania u władz, i dzięki alarmującym telegramom zyskali pozwolenie na zorganizowanie własnej milicji, złoĹźonej z inteligencji i robotników, która uzbrojona i podzielona na partie patroluje w Zawierciu i urządza obławy na rzezimieszków. Dzięki równieĹź inicjatywie prywatnej zmieniono całą policję w Zawierciu. Te radykalne środki przyniosą zapewne owoce, jeĹźeli sąsiednie powiaty gub. Kieleckiej równieĹź gorąco zajmą się tą sprawą i zorganizują w celu samoobrony zbrojną milicję własną, złoĹźoną z chłopów i mieszkańców, sąsiadujących z powiatem będzińskim osad i miasteczek. Banda przeniosła się bowiem w okolice Pilicy, skąd uskuteczniła następujące napady:
20. Dnia 24 maja napad na dom sołtysa w Podzamczu pod Ogrodzieńcem; zraniono żonę i syna; zrabowano około 400 rubli.
21 i 22. Dnia 28 maja uskuteczniono jednej nocy dwa śmiałe napady; pod Pilicą w Sławniowie na włościanina Bochenkiewicza, do którego chaty i mieszkania dano przeszło 40 strzałów z broni palnej. Zastrzelono oboje Bochenkiewiczów, zabrano 200 rubli. Działo się to o godz. 10 i pół wieczorem. Policja olkuska czyniąc poszukiwania po napadzie w Podzamczu przyjechała z Pilicy do Sławniowa w kwadrans po napadzie. Tymczasem banda wiedząc, Ĺźe w Sławniowie równieĹź znajduje się policja z Pilicy, wróciła do wioski Biskupice, teĹź pod Pilicą i o 2 w nocy napadła na dwór włościanina, zraniła właściciela i 2 synów i zabrała 220 rubli. Tak długo bezkarnie operująca banda lekcewaĹźy najwidoczniej zupełnie wszelkie władze policyjne, gdyĹź napad ostatnio spełniony został podczas pobytu w Pilicy sędziego prowadzącego śledztwo w sprawie napadu w Podzamczu. NaleĹźy dodać, Ĺźe od kilku miesięcy, od czasu bezrobocia, które przeszło u nas zupełnie spokojnie, koszaruje stale w Zawierciu 400 Ĺźołnierzy piechoty i 150 kozaków, niezaleĹźnie od stałej liczby policji.
Rozwój, dziennik polityczny, przemysłowy, ekonomiczny, 24.06.1905 r.

Rok 1906

Sprzedam na dobrych warunkach 128 mórg gruntu w okolicy pięknej. Osiem wiorst od Zawiercia obok wsi Morsko. Adres: Dwór SkarĹźyce, poczta Zawiercie.

Dziennik Częstochowski, 24.06.1906 r.

Stan wojenny w gub. Piotrkowskiej: /.../ Szloma Cukerman z gm. Szczekociny, pow. Włoszczowski – 1 miesiąc więzienia za broszurę proklamacyjną /.../ Wincenty Zuchmański Myszków gm. Ĺťarki – 2 tyg. za broń myśliwską. /.../ Stanisław Łukaszek z Zawiercia pruski poddany – 1 miesiąc więzienia i wysłanie zagranicę za proklamacje, /.../ Michał Karcz i Jan Dworak z gm. Poręba Mrzygłodzka po 2 miesiące więzienia za broń myśliwską.
Rozwój, 25.06.1906 r.

Rok 1907

W Zawierciu z powodu interesów familijnych jest do sprzedania zaraz plac duĹźy z trzema budynkami dość korzystnymi, znajduje się przy torze kolejowym Drogi Ĺťelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Cena bardzo przystępna. Wiadomość w księgarni Z. Hubickiej w Zawierciu. 
Goniec Częstochowski, 7.06.1908 r.

Rok 1909                                       

Towarzystwo Dobroczynności. Instytucja taka powstać ma niebawem w Zawierciu. Z inicjatywy ks. Zientary odbyło się właśnie w resursie miejscowej zebranie organizacyjne z udziałem 70 osób. Zagaił obrady ks. Z. wyjaśniając w dłuĹźszej przemowie znaczenie Tow. ze stanowiska ogólnospołecznego i chrześcijańskiego. Zebraniu przewodniczył mecenas Mikuliński, który streścił ustawę normalną towarzystw dobroczynności. Na zakończenie obrad wybrano komitet organizacyjny złoĹźony z 16 osób.
Goniec Częstochowski, 30.06.1909 r.

Rok 1910

Statystyka poĹźarów. Od 14 kwietnia do 13 maja r.b. w guberni piotrkowskiej wynikło 56 poĹźarów, mianowicie: 36 z przyczyny niewiadomej, 8 skutkiem nieostroĹźności, 4 z powodu wadliwej budowy komina, 3 od podpalenia, 1 od iskry parowozu i 4 od uderzenia pioruna. Największe z tych poĹźarów zdarzyły się w WŁODOWCE, pow. będzińskiego, gdzie spłonęły 82 domy, ubezpieczone na sumę 20.860 rb.
Rozwój 26.06.1910 r.

Rok 1911

W Mrzygłodzie, pod Zawierciem, zdarzył sie wstrząsający wypadek. Syn włościanina Ziejskiego, liczący 3 lata wieku, pasł krowę, która często uciekała z pastwiska do domu. Dziecina, nie mogąc utrzymać w rękach postronka, przywiązanego do rogów krowy, obwiązała się na pastwisku końcem postronka przez pas, aby ciężarem swoim  wstrzymywać krowę, gdyby chciała uciekać. Krowa szarpnęła i chłopiec upadł na ziemię, po czym zaczęła uciekać do wsi, wlokąc za sobą chłopca, który głową uderzył o kamienie. Zanim schwytano krowę, chłopiec juz nie Ĺźył, a ciało jego było w straszny sposób zeszpecone.
Kurier Wileński 5(18)06.1911 r.

Rok 1915
   
Hołd Orzeszkowej. W sferach inteligencji Ĺźydowskiej w Zawierciu powstała – jak pisze „Iskra” – myśl zbierania składek na fundusz Ĺźelazny im. Elizy Orzeszkowej, z którego odsetki szłyby na krzewienie oświaty w ciemnych masach Ĺźydowskich.
Kurier Litewski 11(24) 06.1910 r.

Rok 1919

Warszawa. Podczas świąt Szowuojs hallerczycy wyprawiali na Pradze istne harce. Ĺťołnierze napadali na  przechodniów Ĺźydów i obcinali im brody. Dzienniki Ĺźydowskie wymieniają nazwiska kilkunastu poszkodowanych Ĺźydów. Tego samego dnia w Zawierciu tłum przy udziale wojska, wezwanego do stłumienia rozruchów na tle społecznym, po ukończeniu tego zadania urządził pogrom w dzielnicy Ĺźydowskiej. 2 trupy i znaczna ilość rannych.
Ĺťycie Ĺťydowskie, 13.06.1919 r.

Rok 1920

Pierwsza w kraju fabryka łączników i odlewów lano-kutych „ERNEST ERBE” w Zawierciu zawiadamia iĹź obecnie, po dłuĹźszej przerwie wojennej, uruchomiła ponownie wszystkie oddziały. Prócz zamówień na łączniki, znane ze swego szerokiego zastosowania do rur gazowych i wodnych, które pod względem gatunku materiału, wytrzymałości ciśnienia, dokładności i czystości wykonania nie ustępują kształtkom firm zagranicznych, przyjmuje wszelkie zlecenia na odlewy tak Ĺźeliwne jak i z Ĺźelaza lano-kutego z pieców martenowskich o najnowszej konstrukcji. Wobec postawienia działów specjalnych na stopnie współczesnej techniki fabryka jest w moĹźności wykonać kaĹźde zamówienie w terminie najkrótszym.
Adres telegraficzny: Zawiercie ERBE telefon no. 6.
Przegląd techniczny nr 22, 1.06.1920 r.

Rok 1924

Tow. Akc. „Zawiercie” i „Lud. Geyer” zagroĹźone! W związku z wymówieniem pracy w Towarzystwie Akcyjnym „Zawiercie” obiegają w robotniczych kołach parlamentarnych niepokojące informacje o stanie finansowym tej firmy. Pogłoski, które od dłuĹźszego czasu utrzymywały się, znalazły pełne potwierdzenie. „Zawiercie” posiada podobno w chwili obecnej niezapłacone zobowiązania na 2 i pół miliona dolarów, z czego znaczna suma przypada na bankierów zagranicznych. Jeden z członków zarządu znajduje się obecnie w Amsterdamie i udało mu się sfinalizować toczące się od dłuĹźszego czasu pertraktacje i uzyskać na razie prolongatę sumy 140 000 dolarów. Natomiast gorzej przedstawia się sprawa płatności wierzytelności krajowych, na których firma nie posiada łatwych do zrealizowania aktywów w formie towarów. Zakłady w Zawierciu są puste: skład łódzki posiada towarów na sto tysięcy dolarów, przy czym firma nie ma prawa dysponowania większością tego zapasu, bowiem został on pozostawiony do dyspozycji jednego z banków na zabezpieczenie podobno niezapłaconych akceptów odsetek, więc przeszło 25 000 000 dolarów długu i nie posiada pokrycia w formie towarów ani surowców. PowaĹźne połoĹźenie finansowe „Zawiercia” wytrąciło broń z ręki partiom robotniczym, które za pośrednictwem rządu chciały wywrzeć presję na ponowne uruchomienie fabryki. Jak dowiaduje się „Republika” w Łodzi firma „Zawiercie” regulowała swe zobowiązania pieniężne w formie dostawy odpowiednich ilości tkanin. Wiele wierzytelności nie jest zapłaconych.
Republika 4.06.1924 r.

Zastrzelenie bandyty Wójcika. Z Sosnowca piszą nam: Jak juĹź w dniu wczorajszym donosiliśmy, policja zastrzeliła głośnego opryszka Wójcika. Próby pochwycenia Wójcika stale zawodziły dzięki obszernym lasom i nadzwyczajnej ostroĹźności bandyty, który stale przemieszczał się z okolicy w okolicę. W dn. 10 bm. zaraz po północy wywiadowca posterunku policji w Kluczach, St. Wróblewski, idąc lasem z Ĺťelazka do Ryczówka gm. Ogrodzieniec zauwaĹźył o kilkaset kroków w świetle księżyca sylwetkę zbliĹźającego się osobnika. Ukrył się za drzewo i po pewnej obserwacji spostrzegł, Ĺźe wzrost i ubiór zbliĹźającego się zgadza się z opisem jednego z bandytów, którzy ograbili w dn. 8. b.m Kowalczyka z Osieku, K. Adamczyka z Zimnodołu i W. Ĺťuławskiego z Olkusza. Przepuściwszy go jeszcze na kilkanaście kroków, wywiadowca policji stojąc ciągle za drzewem krzyknął: „stój, ręce do góry”. Momentalnie posypały się strzały w kierunku wywiadowcy, które trafiły w drzewo, wówczas wywiadowca oddając cztery strzały do napastnika zauwaĹźył rychło, Ĺźe ten się zatoczył, upadł plecami na ziemię i zaczął charczeć. W obawie symulacji wywiadowca poczekał  jeszcze około 15 minut, lecz gdy rzężenie ustało, doskoczył do leżącego i wyrwał mu rewolwer. Przekonał się, Ĺźe człowiek ten nie Ĺźył; po obrewidowaniu zabrał mu rewolwer marki „Steyer” z wypiłowanym numerem. Po przyprowadzeniu na miejsce wypadku kilku gospodarzy wsi Ryczówek przekonano się dopiero, Ĺźe zastrzelony jest Wójcik, 3 strzały uwięzły w piersi bandyty, czwarty chybił. Co znaleziono przy bandycie? Oprócz rewolweru marki „Steyer” znaleziono przy trupie; portfel czarny skórkowy z kilkudziesięcioma banknotami, w woreczku przy pasie 11 naboi rewolwerowych wraz z magazynem, lampkę elektryczną baterią, kieliszek, grzebień, nóĹź, kartkę z adresem do bandyty odsiadującego bezterminowe więzienie w Mokotowie z napisem Konstanty, Mokotów, ulica Rakowiecka 377, od której oderwane jest nazwisko Piątek. Dodać naleĹźy, Ĺźe Piątek był aresztowany w 1923 roku przez policję tutejszego powiatu i zasądzony za napady na karę śmierci, zamienioną na bezterminowe więzienie.

Wielokrotny morderca. Wójcik był ścigany od roku 1915 za napady rabunkowe i morderstwa. Urodzony w Chechle, gminy Bolesław, znał doskonale teren pow. olkuskiego i sąsiednie. Na czele bandy napadał w róĹźnych okolicach powiatu, wskutek czego zachodziło nieraz przypuszczenie istnienia kilku zorganizowanych band. Do najśmielszych napadów bandy Wójcika naleĹźy zaliczyć napad na kasjera fabryki „Olkusz” w r. 1922 i postrzelenie go, zastrzelenie posterunkowego powiatu Włoszczowskiego, Ĺźandarma wojskowego w lesie Chełchowskim, nie wymieniając szeregu napadów rabunkowych na szosie Olkusz – Bolesław, Olkusz – Wolbrom, w okolicy Pilicy, Ogrodzieńca, Zawiercia, Niesułowic, Lgota itp. aĹź ku granicy pow. chrzanowskiego.
Ilustrowany Kurier Codzienny 17.06.1925 r.

Rok 1927

Wybory do rad gminnych. Wybory do rad gminnych i wybory wójtów w powiecie zawierciańskim odbędą się w następujących terminach: dnia 12 bm. w Koziegłowach, 16 Włodowice i Mrzygłód. 19 Rokitno Szlacheckie, Poręba i Niegowa, 26 Rudnik Wielki, Koziegłówki, Ĺťarki, Poraj, 29 czerwca Kromołów, Siewierz, Mierzęcice i Pińczyce.
Jak się dowiadujemy, kalendarz wyborczy do rad gminnych w pow. będzińskim jeszcze nie jest ustalony, lecz jest nadzieja, Ĺźe w tych dniach będzie wiadomo o terminach wyborów gminnych w pow. będzińskim.
Polonia 11.06.1927 r.

Wypadek autobusowy. Zawiercie. Autobus kursujący między Zawierciem a Pilicą wskutek pęknięcia opony stoczył się do rowu. Wszyscy pasaĹźerowie jadący autobusem odnieśli obraĹźenia. 4 osoby ciężko ranne umieszczono w szpitalu. 6 osób odniosło lĹźejsze obraĹźenia.
Goniec Wielkopolski 12.06.1928 r.

Rok 1930

Jak miasto Zawiercie dba o czystość i zdrowie swych obywateli? Miasto Zawiercie liczące 50 tys. mieszkańców, nie posiada obecnie łaĹşni, która by dostępna była dla wszystkich, gdyĹź łaĹşnia fabryki Tow. Akc. „Zawiercie”, w której mieli się moĹźność kąpać nie tylko robotnicy, ale i kaĹźdy przeciętny obywatel, jest od kilku miesięcy zamkniętych w związku z obecnym kryzysem. Zarząd Magistratu czynił istotne zabiegi celem kupna tej łaĹşni na rzecz miasta, jednakĹźe sprawa ta stanęła na martwym punkcie, obywatele złoszczą się na stosunki panujące w Zawierciu. Czas byłoby, aĹźeby czynniki miarodajne, jak p. wojewoda kielecki, Kasa Chorych, Urząd Zdrowia i Inspekcja Pracy zajęły się tą palącą sprawą, gdyĹź przecieĹź istnieje podobno zarządzenie Ministerstwa, zalecające ze względów higienicznych, by kaĹźdy obywatel korzystał z kąpieli przynajmniej raz miesiącu.
Polonia 10.06.1930 r.

Rok 1932
   
Zawiercie przed nową falą bezrobocia. Klęskę bezrobocia, jaką przeĹźywa Zawiercie, pogłębia projektowane zamknięcie walcowni Ĺźelaza i kopalni węgla brunatnego, należących do Tow. Sosnowieckich fabryk rur i Ĺźelaza. Pracownicy umysłowi otrzymali juĹź wymówienie, zamówienia zaś skierowano do Huty Bankowej w Dąbrowie Górniczej. Do ministerstwa opieki i pracy społecznej w Warszawie wyjechała delegacja pracowników umysłowych i fizycznych zainteresowanych przedsiębiorstw. Delegacje przyjął główny inspektor pracy dr Klot. który po wysłuchaniu memoriału delegacji oświadczył, Ĺźe dołoĹźy wszelkich starań, aĹźeby ze względu na szczególnie ciężkie połoĹźenie Zawiercia nie dopuścić do zamknięcia walcowni.
Ilustrowany Kurier Codzienny 14.06.1932 r.

Rok 1935
  
Rozmyślne uszkodzenie linii telefonicznej. Coraz częściej stwierdza się obecnie uszkodzenie linii telefonicznych nie tylko dla kradzieĹźy drutów, ale takĹźe przez rozłobuzowaną młodzieĹź wiejską. Puszczone samopas wyrostki uprawiają barbarzyński sport i rzucają kamieniami do porcelanowych izolatorów na słupach. W ostatnim tygodniu maja na linii Łazy – Zawiercie rozwydrzona młodzieĹź rozbiła w ten sposób 45 izolatorów.
Siewca prawdy, Sandomierz, 16.06.1935 r.

Rok 1936

Budowa linii kolejowej Zawiercie – Siewierz. Warszawa, dyrekcja Funduszu Pracy wyasygnowała nowe kredyty na budowę linii kolejowej. W roku bieżącym rozpocznie się budowa jeszcze jednej linii na terenie okręgu przemysłowego Zagłębia Dąbrowskiego. Linia ta ma połączyć Zawiercie z ośrodkiem fabrycznym Siewierz. Na wstępne roboty wyasygnowano 200 000 złotych.
Goniec Częstochowski, 28.06.1936 r.

Rok 1937

GroĹşny poĹźar w Mrzygłodzie zniszczył 50 zabudowań gospodarskich. Wczoraj o godz. 3 w stodole należącej do sukcesorów Jana Burskiego we Mrzygłodzie wybuchł groĹşny poĹźar, który na skutek sprzyjających warunków przerzucił się na sąsiednie zabudowania. Straszliwy Ĺźywioł w dwie i pół godziny zniszczył doszczętnie 50 zabudowań gospodarskich, mianowicie 25 stodół, 4 domy mieszkalne, 11 chlewów i dwie szopy. Straty spowodowane poĹźarem oblicza się na sumę 24 000 zł. Wskutek poĹźaru poszkodowanych jest 24 gospodarzy. Na miejsce poĹźaru przybyły natychmiast władze śledcze, ze starostą powiatowym Szpadlem i komendantem powiatowym Simonem. NaleĹźy podkreślić, Ĺźe w ciągu ostatnich trzech tygodni jest to juĹź trzeci poĹźar o znaczniejszych rozmiarach. Charakterystycznym jest to, Ĺźe poĹźary te powstawały w równych odstępach dziesięciodniowych. Pierwszy poĹźar miał miejsce 14 ub. miesiąca, przy czym spaliło się 36 budynków, drugi 24 ub. miesiąca. Spaliło się wówczas 21 budynków, wreszcie trzeci, który miał miejsce znów po dziesięciu dniach.  
Polonia 4.06.1937 r.

Rok 1938

Zabytki Włodowic na drodze do zagłady. Oddalona o 7 km od Zawiercia osada Włodowice jest jedną z gmin powiatu o duĹźym wyrobieniu społecznym i kulturalnym. Wielka to zasługa proboszcza Al. Witczaka, który nie szczędzi pracy w kierunku wychowania młodzieĹźy w duchu katolickim i obywatelskim. Włodowice, osada stara, posiada wiele zabytków historycznych, z których najciekawszy to pałac wybudowany przed przeszło 300 laty, dziś spalony i zniszczony, jest w posiadaniu jednego z gospodarzy p. Filipeckiego. Przed pary laty pałac ten chciał nabyć p. St. Holenderski, lecz do transakcji wówczas nie doszło. O ile nikt nie zatroszczy się o tę ciekawą budowlę, to rozsypie się w gruzy. Drugi zabytek to stary ratusz na środku rynku. I ten budynek pozbawiony odpowiedniej opieki wali się w gruzy. Aby zabytki te uchronić od całkowitej zagłady winny się zaopiekować nimi w pierwszym rzędzie Wydział Powiatowy i zarząd gminy Włodowice. W tym kierunku poczynić winny te instytucje jak najszybciej odpowiednie kroki.
Polonia 20.06.1938 r.

Nad powiatem Zawierciańskim i częścią powiatu będzińskiego przeszła gwałtowna burza z silnymi wyładowaniami atmosferycznymi, pociągając za sobą ofiary ludziach i wyrządzając znaczne straty materialne. W Myszkowie i okolicy wichura przewróciła słupy telegraficzne wzdłuĹź toru kolejowego. W czasie burzy piorun wpadł do mieszkania Jacentego Grzesicy. PoraĹźony nim został 22-letni Stanisław Grzesica. W gminie Rokitno Szlacheckie spadł duĹźy grad, wyrządzając szkody w ogrodach i sadach. Piorun uderzył w dom Katarzyny Świtałowej, wzniecając poĹźar i rażąc jednego z domowników. Dom spłonął doszczętnie. Wichura pozrywała wiele dachów i poprzewracała płoty i ogrodzenia. W Niegowie poniósł śmierć od pioruna 16-letni Jan Hala, pasący krowy na polu. W Kończycach poraĹźona została przez piorun jedna osoba. W Łazach piorun uderzył w blokadę sygnałową na stacji kolejowej. RównieĹź i pozostałych gminach szalała burza wyrządzając powaĹźne szkody. Burza przeszła następnie nad częścią pow. będzińskiego. Na kolonii Marcinków, gminy Wojkowice Kościelne, piorun uderzył w jeden z domów i wpadł do mieszkania, gdzie siedziało przy kolacji kilka osób. 13-letnia Weronika Sobczyk poniosła śmierć na miejscu, powaĹźnie zaś poraĹźeniu ulegli: 10-letni Czesław Sobczyk, 3-letnia Stanisława Sobczyk, 36-letnia Leokadia Sobczyk oraz 20-letni Bronisław Drygalski.  Burza wyrządziła takĹźe znaczne straty w polach i ogrodach. Jeden z piorunów uderzył w stację rozdzielczą Elektrowni Okręgowej, skutkiem w całym Zagłębiu przerwany został dopływ prądu elektrycznego, tak Ĺźe stanęły tramwaje na 20 minut.
Gazeta Sępoleńska 29.06.1938 r.

Poprzednią część wydarzeń z czerwca można przeczytać pod tym adresem: http://www.dawne-zawiercie.pl/czerwiec_w_zawierciu_