Dawne Zawiercie w fotografiach i opowiadaniach

Tak, to będzie dawne Zawiercie, moje dawne Zawiercie, moĹźe niezbyt stare, ale moje – 22-letnie Zawiercie; to moja mała, zakurzona ojczyzna, bo nie zawsze się o niej pamięta w ten wyjątkowy sposób, na który zasługuje.

Pamiętam dawne ulice, budynki, ścieĹźki zabaw i nigdy nieodkryte, zakazane przez dorosłych terytoria, których dziś juĹź nie ma. Czuję zapachy z dzieciństwa, widzę przyjaciół, zamazane w pamięci plamy małych, kolorowych istotek biegających po świeĹźo skoszonej trawie i kryjących się w niezagospodarowanych miejscach, gdzie przebijają się gęste zarośla.

Pamiętam duĹźo. Mam wiele zdjęć nie tylko na papierze, ale zarejestrowanych głęboko za powiekami moich zielonych, zawierciańskich oczu, które najczęściej pokazują 3 obsypane kamieniami, „blanowskie” wieĹźowce.

Przyszłam na świat 20 marca 1987 roku. Podobno nie sprawiałam zbyt duĹźo problemów, tak więc juĹź po kilku dniach mogłam opuścić mury zawierciańskiej placówki słuĹźby zdrowia mieszczącej tak jak dziś na ulicy Miodowej.  Wraz z mamą, tatą i starszą o 2 lata siostrą zamieszkałam u dziadków w Pilicy, których do dziś tytułuję „babcią i dziadkiem z Pilicy”- rodziców mojej mamy, aby odróĹźnić babcię i dziadka od strony taty, którzy mieszkają w Kluczborku, który kiedyś wydawał mi się odległą krainą, do której jechało się tak długo, Ĺźe trzeba było robić liczne przystanki  i moĹźna się było wyspać w objęciach wszechobecnego warkotu silnika naszego czerwonego fiata 125p.

Do Pilicy czuję sentyment po dziś dzień i zawsze wracam tam myślami, aby przywołać miłe, dziecięce, rodzinne chwile, pełne zabawy, smaku firmowych lodów pana Toborowicza, które konsumowała w niedzielne, zarówno przed- jak i popołudnia, zjeĹźdĹźająca się zewsząd rodzina;  barszczu pani Smokowej, zawziętej rywalizacji piłkarzy grających na porośniętym trawą  boisku, niekończących się historii o zamku, czy spacerów na górkę w czasie odpustów. I choć zaraz miałam stać się zawiercianką z krwi i kości, zawsze będę traktować to miejsce jak mój drugi dom, bo dopóki Ĺźyli moi dziadkowie, spędzałam tam kaĹźdą wolną chwilę.

Po kilku latach starań moi rodzice wprowadzili się na parter wieĹźowca  mieszczącego się na dawnej ulicy Waryńskiego, dzisiejszej ulicy Blanowskiej. Miałam wtedy 2 latka i gdy patrzę na siebie, ubraną w jeansową spódniczkę i jasną bluzeczkę, to pomimo tego, Ĺźe byłam dosyć pokaĹşnych rozmiarów i wyglądałam nad wyraz śmiesznie, to dziś  na mojej twarzy maluje się uśmiech spowodowany jednak innym  wspomnieniem – pierwszej  wyprawy do spoĹźywczaka, na którego tle pozowałam do mojego zapewne pierwszego zdjęcia z zawierciańskiego portfolio.

Wszystkie dzieciaki miały pozwolenie chodzenia po najpotrzebniejsze dla mamy rzeczy, których dziwnym trafem zabrakło podczas gotowania obiadu. Mówiono wtedy: „IdĹş do Halaby i kup…”. Tak przyjęło się u nas mówić, bo właściciele sklepu to rodzina państwa Halabów. Mnie najbardziej kojarzy się z nim zapach kiszonej kapusty i brązowe deski, bo mama często kupowała tam kapustę na bigos –  podobno w tym małym drewnianym sklepiku mieli najlepszą. Sklep stopniowo rozbudowywano, a dziś naleĹźy juĹź do kogo innego. Zresztą panorama z mojego zdjęcia teĹź wygląda juĹź zupełnie inaczej. Mamy sklepy monopolowe, a naprzeciw salon SPA. I jedynym plusem jest to, Ĺźe pewnie juĹź Ĺźadne dziecko nie boi się iść dalej, bo zrobiło się tam bardzo przyjemnie. Pamiętam, Ĺźe mnie na myśl o zapuszczenie się dalej niĹź do pani Halabowej, przeszywał zimny dreszcz, bo wiedziałam jak kaĹźda mama reagowała, gdy te rejony odwiedzali tatusiowie. Znajdował się tam bowiem bar, mówiono, Ĺźe panowie poszli „do Ciosa”, a raczej znikali na długie godziny, aby radosnym śpiewem na klatce zaznaczyć póĹşniej swój powrót. Taką integrację między płciami najbardziej dało się zauwaĹźyć latem, szczególnie dla nas – dzieci, kiedy bawiliśmy się w piaskownicy „z boku bloku”, a mamy zajmowały dogodne lokalizacje na ławkach, aby wypatrywać mężów.

Gdy bawiliśmy się sami, szczególnie w wakacje, przenosiliśmy się na drugą stronę osiedla, gdzie obecnie wybudowano Nowy OSIR. Dla nas było to miejsce, gdzie moĹźna było skutecznie ukryć się, gdy bawiliśmy się w chowanego lub w podchody. ChociaĹź czasami niejednemu z nas oberwało się za wchodzenie do „dołu”, gdzie oprócz piasku było teĹź pełno drutów, brudów, szkła i innych moĹźliwych śmieci. Oprócz dołu potężnych rozmiarów, obok którego przechodziło się w drodze do szkoły i przede wszystkim zjeĹźdĹźało zimą  na nartach, była tam stara piekarnia, o której starsi koledzy opowiadali złe rzeczy. A my, mniejsi, skutecznie w to się zagłębialiśmy i szczerze wierzyliśmy, szczególnie, gdy podglądnęliśmy jakiegoś drzemającego pijaczka, czy duĹźych chłopaków palących papierosy.

Nasza szkoła nie była kiedyś tak ładna jak teraz, ale i tak ją lubiliśmy. Ja na pewno za to, że była tak blisko, że na 20 minutowej przerwie mogłam przyjść do domu zjeść obiad. Skakało się wtedy przez płot i biegło ile sił w nogach, żeby nikt mnie nie zauważył. To były naprawdę piękne szkolne czasy.

Z okolicami, w których mieszkam kojarzy mi się teĹź moja pierwsza wygrana w konkursie. I jak na prawdziwego dzieciaka przystało, był to wór słodyczy. Z perspektywy czasu Ĺźałuję, Ĺźe nie wygrałam wtedy telewizora, ale pamiętam wtedy moją radość  i dumę, gdy wkroczyłam do domu z wygraną ze sklepu „Agata”, czy juĹź wtedy „Kompleks”. Konkurs polegał na tym, Ĺźe kaĹźdej soboty losowano nagrody wśród paragonów przekraczających sumę dawnych 30tysięcy, czyli dzisiejszych 30 zł. Pamiętam te tłumy ludzi schodzących się przed pawilonem zaraz po bajce Walta Disneya, pewnie „Alladynie”, albo „Pocahontas”.

Z pobliskich słodkości pamiętam jeszcze rurki z kremem, które moĹźna było kupić po drodze na Rudniki. Były przepyszne…

Nie sposób nie wspomnieć o mieszczącym się nieopodal „ryneczku”, który dawniej podobał mi się o wiele bardziej. Nie było tam tak duszno jak jest teraz, chociaĹź na pewno mniej wygodnie. Szczególnie w deszczowe dni, gdyĹź dawniej  moĹźna było zostać stratowanym w tłumie przepychających się dorosłych. Ale dawniej to miejsce kojarzyło mi się milej niĹź teraz, nie było takie obce i surowe. Podobnie jest z niedzielną „giełdą” pęczniejącą w promocje rzeczy niewiadomego pochodzenia…

Zawiercie w moich oczach zmienia się ciągle, zaleĹźy od pory roku, dnia, mojego humoru, czy czasu nieobecności w mieście. Gdy wyszłam wczoraj  na spacer i spojrzałam na drzewo spod którego zawsze zbierałam spadające Ĺźołędzie, nie Ĺźałowałam, Ĺźe tu jestem, nie Ĺźałowałam, Ĺźe coś starego ciągle tu jest. Z drugiej strony ciągle chcemy ulepszeń, nowości, wygody, bo i zmiany są dobre. Pewnie przypomnę to sobie, gdy ciężko będzie mi się Ĺźegnać z tym miejscem, gdy przyjdzie czas na wyruszenie w świat na jeszcze młodzieńcze, ale juĹź postudenckie poszukiwanie czegoś więcej.

Za dawne czasy wypijmy kieliszek wina.
AĹź w sercach zrobi się Ĺźal…
W objęciach deszczu łapmy wspomnienia
I pozwólmy im dalej trwać!
Eeee… nie warto!  – powie starszy pan.
Rodzice juĹź dawno pomarli,
Cierpienie odeszło w dal…
I nam zostało pomarzyć… o?
Ewentualnej zmianie dat…

Ewelina Bednarz