Dawne Zawiercie w fotografiach i opowiadaniach

5 grudnia 1918 ogłoszono w Warszawie przepisy o organizacji Milicji Ludowej, podlegającej Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i mającej za zadanie zapewnić bezpieczeństwo ludności i państwa. 9 stycznia 1919 roku obok Milicji Ludowej powołana została do Ĺźycia Policja Komunalna, jako organ samorządu. Ta dwuwładza policyjna przyniosła jednak zamiast współpracy, wyłącznie spory kompetencyjne i ciągłą konfrontację. 11 kwietnia 1919 powołano wspólną Komendę Główną Policji Komunalnej i Milicji Ludowej z kpt. Kazimierzem Młodzianowskim na czele. Dwa miesiące póĹşniej jego następca Władysław Henszel wprowadził w Ĺźycie przepisy o StraĹźy Bezpieczeństwa. Ostatecznie ten proces ciągłych przemian strukturalno — organizacyjnych został zakończony 24 lipca 1919 roku ustawą, powołującą do Ĺźycia Policję Państwową. Sam proces formowania jej struktur trwał jeszcze kilka lat i został zakończony w 1922 roku, kiedy to rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych z 26 1ipca tego roku utworzono Komendę Okręgową PP w Wilnie.         

Powiat zawierciański został utworzony 1.1.1927 r. Przez wyodrębnienie z obszaru powiatu będzińskiego. W okresie II Rzeczypospolitej był połoĹźony w granicach administracyjnych województwa kieleckiego. Teren powiatu zajmował 943 km2, a liczba ludności sięgała niemal 111,3 tys. mieszkańców ( w latach 30 liczba ludności powiatu wzrosła do ponad 131,4 tys. osób); samo miasto Zawiercie liczyło ponad 32 tys. mieszkańców. W skład powiatu wchodziły następujące gminy wiejskie: Koziegłowy, Koziegłówki, Kromołów, Mierzęcice, Mrzygłód, Myszków, Niegowa, Pińczyce, Poraj, Poręba Mrzygłodzka, Rokitno Szlacheckie, Rudnik Wielki, Siewierz, Włodowice i Ĺťarki, a Zawiercie było jego jedynym miastem. Powiat zawierciański graniczył z powiatem będzińskim, częstochowskim i olkuskim. W Zawierciu w latach 1919 – 1927 do czasu utworzenia powiatu funkcjonował tylko Komisariat Policji nr – V wchodzący w skład Komendy Powiatowej Policji w Będzinie. Z chwilą utworzenia powiatu zawierciańskiego , w Zawierciu zostaje zorganizowana Komenda Powiatowa Policji Państwowej z siedzibą na ul. Sądowej 1. Komendy powiatowe, nieliczne etatowo, pełniły przede wszystkim funkcje administracyjne, nadzorcze i organizacyjne. Wykonawstwo w zakresie ścigania przestępstw i prewencji leĹźało w gestii liczących po kilkudziesięciu funkcjonariuszy komisariatów w miastach i kilkuosobowych posterunków w gminach wiejskich oraz wspomnianych ekspozytur śledczych. Tak było w większości kraju. W Struktury Komendy Powiatowej Policji Państwowej w Zawierciu wchodzą: Jeden Komisariat Policji z siedzibą w Zawierciu na ul. Blanowskiej, który zostaje tam przeniesiony z ul. Sądowej 1 w roku 1927 z chwilą powstania powiatu zawierciańskiego i utworzenia Komendy Powiatowej Policji w Zawierciu.  Komisariat na ul. Blanowskiej funkcjonuje do 1938 r. po czym zostaje przeniesiony na ul. 11 – go listopada nie zmieniając juĹź siedziby do 1939 r. Stan etatowy Komisariatu to 60 policjantów. W struktury komisariatu Policji Państwowej wchodził Oddział Policji Konnej, którego siedzibą były nowo wybudowane Koszary przy ul. Kopalnianej ( obecnie ul. Obrońców Poczty Gdańskiej). Dowódcą Oddziału w latach 1927 – 1939 był przodownik Tomasz Kaim. Stan etatowy oddziału- 10 policjantów 02 września 1939 r. Oddział Konny z pozostałym stanem Komendy Powiatowej ewakuuje się na tereny wschodnie, docierając aĹź do okolic Równego i Kowala. Tam teĹź ok. 17 września ostatni przedwojenny Komendant Powiatowy Policji kom. Emil Czabański wydaje ostatni rozkaz o rozformowaniu. Stan etatowy Komendy Powiatowej Policji Państwowej w latach 1927–1939 liczył w granicach 160 osób. Struktura organizacyjna oparta była na: słuĹźbie śledczej, słuĹźbie mundurowej i administracji pracującej w Komendzie Powiatowej Policji, jednym Komisariacie Policji – w tym Oddział Konny, 13 Posterunkach Policji w miejscowościach wchodzących w skład przedwojennego powiatu zawierciańskiego: Posterunek Policji w Kromołowie - Kier. przod. Jan Wojnicki w Łazach - Kier. st. przod. Antoni Deja w Myszkowie - Kier. przod. Jan Rychter w Siewierzu - Kier. przod. Antoni Guzek w Mrzygłodzie - Kier. przod. Włodzimierz BrzeĹşnicki w Porębie - Kier. przod. Franciszek Pułanik w Poraju - Kier. st. przod. Stanisław Błaszkiewicz w Niegowej - Kier. przod. Adam Marcinkowski w Wysokiej - Kier. przod. Juliusz Martela w Ĺťarkach - Kier. przod. Michał Kluszczyński w Pińczycach- brak danych w Mierzęcicach - Kier. przod. Leon Plutecki w Koziegłowach - Kier. przod. Szymon Kaznowski. WyĹźej wymienione zestawienie obejmuje nazwiska ostatnich Kierowników. Przekrój etatowy słuĹźby mundurowej KPPP w Zawierciu w 1927 roku wynosił: 1 etat – Komisarza, 1 etat – podkomisarza, 8 etatów - st. przodowników, 16 etatów – przodowników, 104 – etaty posterunkowych, 21 etatów – st. Posterunkowych, ponadto 1 urzędnik państwowy i 1 woĹşny W latach 1927/1928 pracowała jedyna przedwojenna policjantka – przodownik Genowefa Pawłowska. Przewodnikiem psa słuĹźbowego słuĹźby śledczej był przod. Józef Dziuk, który kurs przewodników ukończył w Łodzi. Na tabor jezdny składały się rowery słuĹźbowe i jedna bryczka. Jedynie na czas działań zawierciańskie zakłady pracy udostępniały pojazdy mechaniczne. Na uzbrojenie przedwojennych zawierciańskich policjantów składały się:138 Karabinów typu „Mosin” z bagnetami, 10 Karabinków „Manlicher” bez bagnetów dla Policji Konnej, 101 pistoletów i rewolwerów z czego 61 stanowiło własność prywatną policjantów, a 40 naleĹźało do Skarbu Państwa, 143 szable z czego 131 stanowiło własność prywatną policjantów wykorzystywanych w słuĹźbie. W Komisariacie Policji pracowało 5 dzielnicowych. W stanie zatrudnienia występowały notorycznie braki kadrowe, tylko w roku 1932 stanowiły aĹź 13%. 

Komendantami Komisariatu Policji Państwowej w Zawierciu w latach 1919 – 1923 byli podkom. Bolesław Kapuścik, 1923-(data nieznana) podkom. Matysikiewicz, do 1934 – aspirant Leonard Kwapisz, 1934 – 1939 – podkom. Kazimierz Cywiński, natomiast Komendantami Powiatowymi Policji Państwowej w Zawierciu byli w latach 1927 – 1938 kom. Stanisław Siwoń, 1938 – 1939  kom. Emil Czabański.

Agresja ZSRR 17 września 1939 roku i szybkie zajęcie terenów wschodnich RP spowodowało, Ĺźe niemal wszyscy polscy policjanci znajdujący się na tych terenach zostali ujęci przez Armię Czerwoną a następnie przekazani NKWD. Na dzień 1 grudnia 1939 roku w obozie ostaszkowskim znajdowały się 5.963 osoby, z czego 5.033 to zawodowi policjanci i 169 rezerwistów wcielonych do policji. Oficerów wszystkich kategorii, liczonych z policją i Ĺźandarmerią było 263.   W grudniu 1939 roku w obozie zjawiła się ekipa oficerów śledczych NKWD z zadaniem przygotowania materiałów śledczych, mających być podstawą do zaocznego skazania polskich jeńców na śmierć z par. 13 art. 58 kk socjalistycznej Federacyjnej Republiki Rosyjskiej z 1926 r. (zarzut „aktywnej działalności” lub „aktywnej walki przeciwko klasie robotniczej i ruchowi rewolucyjnemu"). Dnia 5 marca 1940 roku BP KC WKP(b) zaakceptowało zastosowanie w stosunku do skazanych kary śmierci przez rozstrzelanie.   

Policjanci  KPP w Zawierciu Zamordowani w Twerze – Miednoje:  St. przodownik Antoni Kędzior,  posterunkowy Józef Cerajewski, posterunkowy Józef Gosiński, przodownik Stanisław Janoska, St. Posterunkowy Antoni Kocot, St. Posterunkowy Ryszard Masłowski, St. Posterunkowy Jan Szydło, Przodownik Dominik Dudek, St. Posterunkowy Henryk Nalberski, Przodownik Roman Stolarski, St. Przodownik Antoni Deja.

Teren dawnego województwa śląskiego został włączony do Rzeszy. Był to kres polskiej formacji policyjnej na tym obszarze. Odmienna sytuacja była w Generalnym Gubernatorstwie, które Niemcy utworzyli na pozostałym obszarze okupowanym, lecz nie wcielonym bezpośrednio do Rzeszy. Tam ocalałych funkcjonariuszy PP, pod groĹşbą najsurowszych sankcji, zmuszono do podjęcia słuĹźby nowo utworzonej formacji, która otrzymała nazwę Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa, a potocznie określana była mianem „policji granatowej”. Wielu jej funkcjonariuszy włączyło się równieĹź w nurt pracy konspiracyjnej, gdzie z racji posiadanych moĹźliwości związanych ze słuĹźbą w policji, oddawali nieocenione nieraz usługi. W obozach hitlerowskich zginęli następujący policjanci  Zawierciańscy: Posterunkowy Wiktor Hartwica, Posterunkowy Antoni Dudek, Posterunkowy Szczepan Jagodziński, Przodownik Jan Rychter, St. Posterunkowy Henryk Kubis.    W okresie 17 - 21 stycznia 1945 r. wojska I frontu Ukraińskiego wyzwoliły ziemię zawierciańsko - myszkowską przynosząc od lat oczekiwaną wolność. W 1945 r. na podstawie uchwały Rady Ministrów z 26 lutego i dekretu z 7 lipca 1945r. powiat zawierciański został wyłączony administracyjnie z województwa kieleckiego i włączony do województwa śląskiego. Powiat miał charakter rolniczy, a główne ośrodki przemysłowe znajdowały się w Zawierciu, Myszkowie i Porębie.

Po okupacji niemieckiej zmniejszyła się takĹźe ogólna liczba mieszkańców Zawiercia z przedwojennych 32 tys. do około 21 tys. w latach 1945 – 1946. Społeczeństwo powiatu zawierciańskiego w styczniu 1945 roku zetknęło się z nowa rzeczywistością, którą przyniosło długo oczekiwane wyzwolenie spod okupacji niemieckiej. Na terenach tych działały w czasie okupacji hitlerowskiej oddziały i grupy partyzanckie GL PPS-AK Stanisława Wencla ps. ,,Twardego", grupa desantowa kpt. Parchomienki, oddziały BCh „Wrony" , „Sowy" i „Mietka", oddział GL Tadeusza Grochala ps. „Tadek Biały", grupa partyzancka kpt. Aleksandra Griszczuka „Newskiego" i grupa AL dowodzona przez Jacka Świerkota „Tatara". Bojownicy ci w ostatnich dniach okupacji nękali wycofujące się wojska niemieckie rozbijając i niszcząc kolumny idące w kierunku frontu. Tak duĹźy i aktywny front wewnętrzny dawał dobre podstawy do tworzenia się nowych władz ziemi zawierciańsko - myszkowskiej. Tymczasowa władza, jaką był PKWN  7 paĹşdziernika 1944 r. ogłosiła Dekret o Milicji Obywatelskiej będący pierwszym powojennym aktem prawnym do powstawania i działania jednostek MO, który stanowił: „Art. 1. Milicja Obywatelska jest prawno — publiczną formacją słuĹźby Bezpieczeństwa Publicznego. Art. 2. Do zakresu działania Milicji Obywatelskiej naleĹźy: a) ochrona bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego, b) ochrona i ściganie przestępstw, c) wykonywanie zleceń władz administracyjnych, sądów i prokuratury w zakresie prawem przewidzianym. Art. 3 Organizacja MO pod względem terytorialnym przystosowana jest do podziału administracyjnego Państwa na województwa i powiaty. Art. 4 Milicja Obywatelska podlega kierownikowi resortu bezpieczeństwa publicznego. Na czele MO stoi Komendant Główny".

Mając dobre zaplecze osobowe i wytyczne nowych władz na terenie zawierciańskim juĹź przed wyzwoleniem przygotowano się do utworzenia nowych struktur milicji. Wraz z wojskami radzieckimi wyzwalającymi nasz powiat przybył do Zawiercia por. Marian Pieroń, były partyzant AL. na LubelszczyĹşnie, mający nominacje na komendanta powiatowego MO w Zawierciu. Pierwszy komendant MO objął dowództwo nad działającą juĹź za aprobatą władz wojskowych placówką milicji. Na siedzibę tworzącej się komendy milicji wyznaczono budynek przy ul. 3-go Maja i Sadowej (przedwojenna Komenda Powiatowa Policji Państwowej), który słuĹźył milicjantom do 1953 roku. Doświadczenia z terenów wyzwolonych w 1944 r. i tradycje robotniczo - chłopskie ziemi zawierciańsko - myszkowskiej przyczyniły się do bardzo szybkiego i sprawnego tworzenia nowego aparatu bezpieczeństwa publicznego. JuĹź pod koniec stycznia KPMO w Zawierciu dysponował swoją pieczęcią a z raportów przesyłanych do władz administracyjnych wynika; Ĺźe ostatniego stycznia stan MO w Zawierciu wynosił 180 ludzi i działały oprócz tego posterunki w Łazach i Włodowicach. JuĹź na początku lutego 1945 r. stan osobowy zwiększył się do 222 osób i powstały nowe posterunki w Porębie, Myszkowie, Mrzygłodzie i Siewierzu. Zgodnie z nowym podziałem administracyjnym kraju od 8 marca i 1945 roku powiat zawierciańsko - myszkowski został przeniesiony z województwa kieleckiego do województwa katowickiego. W maju 1945 roku w skład Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej w Zawierciu wchodziły: Komisariat MO w Zawierciu, w Kromołowie, we Włodowicach, w Łazach, w Mrzygłodzie, w Porębie, w Siewierzu, w Mierzęcicach, w Myszkowie, w Ĺťarkach, w Poraju, w Niegowej, w Koziegłowach. Łącznie komenda liczyła 346 milicjantów natomiast juĹź w paĹşdzierniku tego roku stan etatowy wynosił 226 funkcjonariuszy przy aktualnym zatrudnieniu 199 osób, w skład KPMO w Zawierciu wchodziły: Komisariat MO w Zawierciu, Posterunek MO w Koziegłowach, w Łazach, w Myszkowie, w Mierzęcicach, w Niegowej, w Poraju, w Porębie, w Siewierzu, we Włodowicach, w Ĺťarkach. Początki tworzenia nowych organów władzy ludowej charakteryzowały się częstymi zmianami obsady etatowej szczególnie na kierowniczych stanowiskach. Wynikało to głównie z konieczności zapewnienia właściwych kadr na nowo wyzwolonych ziemiach Polski. W wyniku tego w pierwszym okresie funkcjonowania KPMO w Zawierciu na stanowisku komendanta słuĹźbę pełnili od wyzwolenia por. Marian Pieroń, od 6.04.1945 r. por. Bolesław Staroń, w lipcu komendantem był por. Władysław Jaworski, w grudniu funkcję tą objął ppor. Wacław Skibiński natomiast w 1946 roku sprawował ją ppor. Józef Szafran. Z dniem 1 stycznia 1956 roku zgodnie ze zmianami administracyjnymi kraju część powiatu zawierciańskiego została włączona do nowo powstałego powiatu myszkowskiego. Związane z tym były równieĹź zmiany w strukturach organizacyjnych KPMO w Zawierciu. Od 5.02.1961 r. funkcjonował w Komendzie Powiatowy Inspektorat Ruchu Drogowego MO, a na początku lat 60-tych rozpoczęli słuĹźbę dzielnicowi. W roku 1969 w skład komendy wchodzi KMO w Łazach i Posterunki MO w Włodowicach, Łazach, Ogrodzieńcu, Mierzęcicach, Kroczycach, Siewierzu, Wysokiej, Porębie i Kromołowie. W miarę kolejnych zmian administracyjnych kraju i zmian struktur organizacyjnych milicji zmieniała się struktura Komendy MO w Zawierciu.

W 1.06.1975 roku po likwidacji powiatów w wyniku reorganizacji powstała Komenda Miejska MO a następnie w 1984 r. Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Zawierciu obejmujący swoim działaniem teren miast Zawiercie, Łazy Poręba, Ogrodzieniec i Siewierz i gminę Mierzęcice. Od 1.09.1967 roku do końca czerwca 1990 roku w komendzie funkcjonowała komórka paszportowa. Do 1977 r. w komendzie wydawano dowody osobiste którymi zajmowała się pani sierĹź. Genowefa Kot. W pierwszych latach po wojnie jednym z wielu zadań MO przy współpracy z UBP i wojska była likwidacja nieuznających nowej władzy zbrojnych grup „podziemia". Na naszym terenie w poszczególnych latach odnotowano występowanie takich organizacji: 1945-5, 1946-6, 1952-2, 1953-1, 1954-0. W trakcie takich działań poległo wielu milicjantów i członków ORMO z KPMO w Zawierciu. ORMO czyli Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej w Zawierciu powstaje w Zawierciu w 1946 r. jako jedna z pierwszych formacji tego typu w województwie Śląsko – Dąbrowskim. Komendantem na powiat zostaje Adam Palmut – robotnik firmy „Erbe”, a komendantem miasta zostaje – Ignacy Turlej – robotnik firmy przemysłu octowego. JednakĹźe podstawowymi zadaniami Milicji Obywatelskiej było zwalczanie przestępczości pospolitej. W kronikach milicyjnych z lat 60-tych wymieniano przestępstwa nękające mieszkańców Zawiercia takie jak kradzieĹźe z włamaniem do komórek, kradzieĹźe rowerów, kradzieĹźe kieszonkowe. W zwalczaniu tych przestępstw w powiecie zawierciańskim wymiernie wspierali milicjantów działający juĹź od 5.03.1946 roku członkowie Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej. W pierwszych latach słuĹźby milicjanci nosili ubrania cywilne lub z demobilu z biało — czerwoną opaską na rękawie. Dopiero od 7 paĹşdziernika 1948 roku zawierciańscy milicjanci występowali w jednolitym umundurowaniu, które zaprezentowano w dniu święta MO. Tak jak z mundurami trudności aprowizacyjne dotyczyły innych dziedzin funkcjonowania. Z uwagi na konieczność podejmowania szybkich interwencji w całym powiecie przy zwalczaniu grup reakcyjnych niezbędne było posiadanie środka transportu. W pierwszym okresie po wyzwoleniu zakłady pracy miały obowiązek zapewnić środek transportu. Z uwagi na dużą niedogodność takiej sytuacji w kwietniu 1947 roku z wpłat 4 zakładów pracy z Zawiercia i składek milicjantów KPMO w Zawierciu zakupiono pierwszy samochód dla komendy. Na początku lat 60-tych KPMO dysponowała 1 samochodem ciężarowym marki Lublin i dwoma samochodami osobowymi m-ki Warszawa, a w 1972 r. na stan komendy wszedł radiowóz m-ki Fiat 125p. Doniosłą rolę w zwalczaniu przestępczości odgrywali technicy kryminalistyki. Pierwszym technikiem powiatowym był pan Olszański. Pierwszym aparatem fotograficznym była Praktika SX-2, którą posługiwał się w latach 60-tych kpt. Zbigniew Pstrowski posiadający uprawnienia z zakresu daktyloskopii. Od stycznia 1969 r. w KPMO w Zawierciu rozpoczął słuĹźbę pierwszy przeszkolony pies tropiący o imieniu Kajtek, którego przewodnikiem był sierĹź. Jan Świderski.

W 1951 roku w Zawierciu przy ul. Kasprowicza rozpoczęto budowę kompleksu budynków z przeznaczeniem dla Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa. W 1953 roku przeprowadzili się do jeszcze budowanego obiektu równieĹź milicjanci. Całość inwestycji zakończono w 1955 roku. Budowa finansowana była ze środków MSW. W 1977 roku ziemia i stojące na niej budynki przejął Skarb Państwa. Oprócz obowiązków zawodowych zawierciańscy milicjanci podejmowali działania mające na celu podnoszenia wykształcenia, choć nie było wśród nich analfabetów. Podejmowali oni równieĹź działalność sportową i tak 20.04.1948 roku załoĹźyli Zrzeszenie sportowe „Gwardia" przy KPMO. Do sukcesów sportowych zalicza się między innymi zajęcie I miejsca w wyścigu kolarskim w trakcie spartakiady wojewódzkiej z okazji 15-Iecia MO, czy zajęcie 1 miejsca indywidualnego w wojewódzkim turnieju tenisa stołowego w maju 1962 r. Aktywnie działali równieĹź na rzecz społeczeństwa i tak między innymi 1 września 1965 roku oddano do uĹźytku szkołę podstawową w Grabowej pow. zawierciański wybudowaną ze składek pracowników MO i SB, która działa do dziś. Szkoła ta nosi imię poległego 9.12.1947 r. w Myszkowie z rąk przestępcy milicjanta PMO w Myszkowie szer. Stanisława Będkowskiego. Ponadto przy KPMO w Zawierciu od 19.06.1947 r. do połowy 1990 r. funkcjonowało Koło Rodzin Milicyjnych spełniające role społeczno wychowawcze. W dowód uznania ciężkiej słuĹźby zawierciańskich milicjantów społeczeństwo miasta Zawiercie z okazji 40 rocznicy wyzwolenia miasta ufundowała sztandar dla Rejonowego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Zawierciu. 19 stycznia 1985 roku w Miejskim Ośrodku Kultury w Zawierciu uroczyście wręczono pierwszy Sztandar Jednostce. W wyniku przemian ustrojowych zachodzących na przełomie lat 80 i 90- tych z dniem 9 maja 1990 roku rozwiązano Milicję Obywatelską, a od 10 maja 1990 roku powołano Policję. Dotychczasowy Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Zawierciu został przemianowany na Komendę Rejonową Policji w Zawierciu przy ul. Kasprowicza 9 liczącą 237 etatów w skład, której wchodziły równieĹź Komisariaty Policji w Siewierzu, Łazach, Komisariat Kolejowy w Łazach, Posterunki Policji Lokalnej w Zawierciu, Porębie, Mierzęcicach i Ogrodzieńcu. Od tego czasu liczebność komendy ulegała nieznacznym zmianom. W ramach reformy administracyjnej kraju zlikwidowano z dniem 31.12.1998 roku dotychczasowe struktury organizacyjno etatowe Policji. Od 1 stycznia 1999 roku stan etatowy wynosi 231 policjantów działających w Komendzie Powiatowej Policji w Zawierciu i dwóch Komisariatach Policji w Łazach i Szczekocinach. Komisariat Policji w Pilicy w strukturach Komendy Powiatowej Policji w Zawierciu został utworzony Rozkazem Organizacyjnym nr – 5/2006 z dnia 14.12.2006 r. Stanowisko Komendanta Komisariatu objął nadkom. Marek ZIĘBIŃSKI. W latach 1999 – 2006 w Pilicy funkcjonował Posterunek Policji , do 1999r. pozostający w strukturach Komendy Powiatowej Policji w Olkuszu. Policja po reformie stała się instytucją: • Zdecentralizowaną, bliską lokalnym społecznościom, zwłaszcza w sferze prewencji; • Autonomiczną wobec administracji samorządowej w sferze rozpoznawania oraz wykrywania przestępstw i wykroczeń; • Scentralizowaną w sferze walki z przestępczością zorganizowaną. W latach 90-tych komenda została wyposaĹźona w nowoczesne środki techniki i łączności. Od stycznia 1996 r. działa ogólnodostępny „telefon zaufania". Została zainstalowana sieć komputerowa. Od maja 2001 r. Komenda posiada własną stronę internetową która ułatwia kontakt społeczeństwa z Policją, jak równieĹź stanowi bank informacji nt. patologii i przestępczości na terenie powiatu zawierciańskiego. Nowe uwarunkowania społeczne i pragmatyka Policji spowodowały, iĹź z dotychczasowej instytucji typowo represyjnej mającej przede wszystkim zwalczać przestępczość i ścigać sprawców tych czynów podejmuje ona działania wychodzące naprzeciw oczekiwaniom społecznym. WdraĹźane są programy prewencyjne zmierzające do większej współpracy lokalnych społeczności na rzecz poprawy bezpieczeństwa publicznego. Były prowadzone i są kontynuowane działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa w ramach programów „Strategia bezpieczeństwa powiatu zawierciańskiego — Bezpieczny Powiat 2001 — 2006, 2007-2010", „Bezpieczne miasto Zawiercie 2001 — 2006" i inne podobne zamierzenia. Na szczeblu powiatu zawierciańskiego zgodnie z Ustawą o samorządzie przy Staroście działa Komisja Bezpieczeństwa i Porządku koordynująca sprawy szeroko rozumianego bezpieczeństwa w skład której wchodzi dwóch przedstawicieli naszej Komendy na czele z Komendantem Powiatowym. Do podstawowego zakresu działania Komendy Powiatowej Policji w Zawierciu naleĹźy: - zapewnienie mieszkańcom poczucia bezpieczeństwa i porządku w miejscach publicznych, - zwalczanie zjawisk kryminogennych i zagroĹźenia przestępczością, - ujawnianie, zapobieganie i zwalczanie zjawisk patologii społecznej zwłaszcza wśród dzieci i młodzieĹźy,- edukacja mieszkańców w zakresie uwarunkowań dotyczących utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz aktywnego udziału w przedsięwzięciach profilaktycznych, - współdziałanie w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości z funkcjonującymi na terenie powiatu organami wymiaru sprawiedliwości, a takĹźe współdziałanie w zakresie profilaktyki wychowawczej i edukacji z organami administracji, mediami i innymi instytucjami i organizacjami społecznymi.

Wraz z postępem cywilizacyjnym i społecznym na terenie działania komendy wystąpiły nowe do tej pory nie odnotowywane kategorie przestępstw takie jak narkomania, handel bronią; terroryzm bombowy czy przestępczość zorganizowana. Z tymi nowymi rodzajami przestępstw policjanci naszego powiatu w sposób zdecydowany w myśl hasła „zero tolerancji dla przemocy" i profesjonalny walczą chroniąc Ĺźycie, zdrowie i dobro mieszkańców naszego miasta i powiatu. Mimo corocznego wzrostu zaistniałych przestępstw Komenda Powiatowa Policji w Zawierciu osiąga dobre wyniki działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa.

Wzorem lat ubiegłych policjanci KPP w Zawierciu oprócz zwalczania przestępczości organizują dla szerokiej masy społeczeństwa naszego miasta i powiatu liczne imprezy zarówno kulturalno-sportowe jak sympozja tematyczne. JuĹź od lipca 1996 roku corocznie Komenda jest inicjatorem organizowania otwartego festynu rekreacyjno - sportowego z okazji Święta Policji skierowanego do wszystkich, którego jednym z celów oprócz dobrej zabawy jest przybliĹźenie dzisiejszej Policji mieszkańcom powiatu. Atrakcyjności dodają pokazy sprawności działania i wyszkolenia w wykonaniu policjantów Nieetatowej Grupy Szybkiego Reagowania KPP w Zawierciu, która trzykrotnie w roku 2008 stanowiła reprezentację garnizonu policji śląskiej podczas Międzynarodowych Zawodów Policji Konnej w Częstochowie , V Światowego Zlotu Skautingu  w Chorzowie i Obchodów Dnia Wojska Polskiego w Katowicach- Muchowcu. Systematycznie od 2000r. Nieetatowa Kompania Honorowa wraz z Pocztem Sztandarowym i dowódcą uroczystości zapewnia oprawę obchodów Święta Niepodległości w Zawierciu a takĹźe w Kolegiacie podczas mszy świętych w intencji środowiska policyjnego z okazji Święta Policji. W dowód wysokiego profesjonalizmu działania w roku 2006 policjanci z Nieetatowej Grupy Rozpoznania Minersko - Pirotechnicznego KPP w Zawierciu , Decyzją Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji zabezpieczali w Częstochowie na Jasnej Górze pielgrzymkę PapieĹźa Benedykta XVI ochraniając pirotechnicznie tzw. strefę „O” , a w roku 2007 wizytę Prezydenta RP podczas ogólnopolskich  Jasnogórskich DoĹźynek. Z inicjatywy zawierciańskiej Policji juĹź dwukrotnie zorganizowano Konferencje poświęcone patologiom dzieci i młodzieĹźy, w których brało udział liczne grono społeczeństwa związane z wychowaniem i kształceniem naszej młodzieĹźy. Działania takie planowane są równieĹź na następne lata. Komenda chce wnikliwie poznać nurtujące nasze społeczeństwo problemy dotyczące bezpieczeństwa prowadzi własne badania sondaĹźowe podejmujące róĹźną tematykę związaną z bezpieczeństwem publicznym i indywidualnym. Pozwala to na skuteczne kierowanie działaniami Komendy ukierunkowane na najbardziej uciążliwe dla społeczeństwa zagroĹźenia. W roku 2009 zawierciańska Policja była zarówno organizatorem jak i współorganizowała cykliczne imprezy: IX Turniej Strzelecki, IX GwieĹşdzisty Zlot Rowerowy w Morsku, VI Rajd Ekstremalny w Kostkowicach/Podlesicach, Turniej Bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Od I półrocza 2009r. Komenda wprowadza na wyposaĹźenie nowe marki pojazdów w srebrnych barwach zastępując wysłuĹźone FSO „Polonez” i VW Transporter oraz nowe rodzaje umundurowania i uzbrojenia (P-99 Walther, Glock, PM-98 Glauberyt, Ĺźele jako środki RMG). Strona internetowa Komendy została wyróĹźniona w rankingu jednostek garnizonu śląskiego. W roku 2009 policjanci zrzeszeni w IPA Międzynarodowym Stowarzyszeniu Policji - Grupa Zawiercie, przebywali na zaproszenie Policji Toronto w Kanadzie.

W uznaniu dotychczasowego zaangaĹźowania w lokalne zapobieganie przestępczości, współpracę ze społeczeństwem oraz administracją powiatu zawierciańskiego Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Marek Biernacki nadał w dniu 5 grudnia 1999 r. nowy sztandar dla Komendy Powiatowej Policji w Zawierciu. Sztandar ten został uroczyście przekazany na ręce Komendanta Powiatowego Policji w Zawierciu mł. insp. Andrzeja Koczura w Kolegiacie w Zawierciu przez Komendanta Głównego Policji nadinsp. Józefa Semika i poświęcony przez Ks. Biskupa Polowego Gen. WP Sławoja Leszka GłódĹş.

Jest to trzeci w kraju sztandar nadany Komendzie po utworzeniu w 1990 r. Policji. W roku 2007 Sztandar został udekorowany Medalem „Za zasługi dla Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych”. Komendantami Powiatowymi (Rejonowymi) Milicji/Policji w Zawierciu byli: 01.01.1927 kom. Stanisław Siwoń, 1938-1939 kom. Emil Czabański, 21.01.1945 por. Marian Pieroń, 06.04.1945 por. Bolesław Staroń, 07.1945 por. Władysław Jaworski, 12.1945 ppor. Wacław Skibiński, 07.1949 kpt. Zenon Morys, 01.01.1957 por. Mieczysław Głąb, 01.07.1961 kpt. Stanisław Fabjańczyk, 15.05.1969 mjr. Józef  Hołubowski, 16.01.1980 mjr. Zenon Frej, 01.03.1982 mjr. Leszek Biały, 01.07.1990 nadkom. Tadeusz Ĺťmuda, 01.07.1994 nadkom. Andrzej Koczur, 01.08.2004 nadkom. Antoni Smolarek, 01.02.2006 nadkom. Adam Pałucha.

 
Część pierwszą historii Policji z lat 1919 – 1940 opracowali: Jarosław Pająk, Andrzej Świeboda, przy współpracy mgr Marcina Kani, historyka Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, autora pracy "Policja Państwowa w powiecie zawierciańskim w latach 1927-1939" (Uniwersytet Śląski, Katowice 2000) i wykorzystaniu wyników badań naukowych zawartych w ww. pracy, jak równieĹź materiałów w postaci fotografii i dokumentów uzyskanych przez jej autora w trakcie prac badawczych nad dziejami zawierciańskiej Policji Państwowej II RP.

Część drugą obejmującą okres historii MO i Policji od 1945 r. opracował: Jacek Świderski, Jarosław Pająk, Dorota Maciejewska przy współpracy z członkami Koła Emerytów i Rencistów MSW w Zawierciu.

Jeśli posiadasz jakieś zdjęcia na ten temat to proszę o kontakt: jaslaz@poczta.onet.pl

Jadwiga i Sławomir Gębka

Wszelkie prawa zastrzeĹźone. Kopiowanie i publikacja bez zgody autora zabronione.